Түркістан қаласында соңғы жылдары халық арасында қаржыға деген қызығушылық артқан сайын, алаяқ құрылымдар да көбейіп келеді. Соның ішінде қаржылық пирамидалар – қоғам үшін ең қауіпті құбылыстардың бірі. Жылдам байып кетуді мақсат еткен азаматтар көбіне оңай табыс уәдесіне алданып, соңында үлкен шығынға ұшырап жатады.
Қаржылық пирамида – бұл заңсыз жолмен ұйымдастырылатын инвестициялық жүйе, оның негізгі мақсаты – азаматтардың сеніміне кіріп, олардың ақшасын тарту. Мұндай құрылымдарда нақты өнім немесе қызмет болмайды. Керісінше, ұйымдастырушылар қатысушыларды өз қаражаттарын енгізуге және тағы басқа адамдарды тартуға үгіттейді. Осылайша ақша ағыны көбейіп, бастапқы қатысушыларға төлем жасалады. Алайда бұл ұзаққа бармайды — жүйе бір сәтте күйреп, адамдар салымдарын қайтара алмай қалады.
Қазіргі таңда пирамида құрылымдары жаңа тәсілдерге көшіп жатыр. Бұрындары мұндай алаяқтар негізінен көзбе-көз үгіттейтін болса, енді интернет арқылы әрекет етеді. Әлеуметтік желілерде, WhatsApp топтарында және YouTube бейнелерінде “тез байып кетудің жолы”, “ай сайын 100% табыс”, “жабық инвестициялық клуб” деген сынды тартымды жарнамалардан көз сүрінеді. Бұл жарнамаларда адамдарға біршама аз қаражатпен кіріп, қысқа уақытта екі-үш есе пайда табуға болатыны айтылады. Бірақ мұндай ұсыныстардың артында — қауіпті тұзақ тұр.
Түркістан қаласының құқық қорғау органдары мұндай жобаларға қатыспауға кеңес береді. 2025 жылдың алғашқы жартысында Түркістан қалалық полиция басқармасына бірнеше азамат қаржылық пирамидаға алданғанын айтып жүгінген. Тергеу барысында мұндай схемалардың көбісі Шымкент және Алматы қалаларынан ұйымдастырылатыны, ал жергілікті өкілдер тек халықты тарту рөлін атқаратыны анықталды.
Қаржылық пирамидадан қалай сақтануға болады? Ең алдымен, жоғары пайда уәде еткен жобаларға күмәнмен қарау керек. Заңды түрде жұмыс істейтін қаржы ұйымдары ешқашан 30–50% табыс бермейді. Сонымен қатар, егер компания сізден басқа адамдарды тартуды сұраса, бұл — пирамида екенінің айқын белгісі. Кез келген келісімшартты оқып, лицензиясының бар-жоғын тексеріп, тәуелсіз дереккөздерден пікірлер іздеңіз.
Бүгінгі таңда Қаржылық мониторинг агенттігі осындай алаяқ схемалармен күресті күшейтіп отыр. Түркістан қаласында да тұрғындар арасында ақпараттық шаралар, кездесулер, форумдар ұйымдастырылып келеді. Бұл — халықтың қаржылық сауатын арттыруға және азаматтарды алаяқтардан қорғауға бағытталған маңызды жұмыс.
Қаржылық пирамидалар тек жеке азаматтарға ғана емес, жалпы қоғам мен экономиканың тұрақтылығына да зиянын тигізеді. Мұндай жүйелерде айналымдағы қаржы нақты өнімге немесе қызметке бағытталмайды, сондықтан экономикалық өсуге үлес қоспайды. Керісінше, адамдардың үмітін сөндіріп, әлеуметтік шиеленісті арттырады.
Сондықтан мемлекет пен қоғам бірлесе отырып, мұндай алаяқ құрылымдарға қарсы иммунитет қалыптастыруы тиіс. Әсіресе жастар мен зейнеткерлер — басты нысана. Қаржылық сауаттылықты мектеп пен колледж қабырғасынан бастап үйрету маңызды. Өйткені алдын алу — жоғалтудан әлдеқайда тиімді.
Қаржы — әр адамның еңбегімен табылған құндылығы. Сол себепті оны бейберекет жобаға салмас бұрын, ойланып, талдап, тексеріп барып шешім қабылдау қажет. Қаржылық пирамида — бір сәттік иллюзия ғана. Ал қауіпсіздік пен тұрақтылық — тек шынайы, заңды, сенімді қаржы құралдарында.
