Қазіргі әлемде ақпараттық қауіпсіздік адамның физикалық ортасын қорғаудан кем емес маңызды болады. Егер бұрын қауіпсіздік қылмыс немесе экологиялық апаттар сияқты сыртқы қауіптерден қорғаныс механизмдерін білдірсе, бүгінде сананы жалған ақпараттың зиянды әсерінен қорғау басты назарда. Түркістан облысының тұрғындары үшін, Қазақстанның барлық азаматтары сияқты, өз санасын желіде және басқа арналар арқылы таралатын жалған деректердің теріс әсерінен қалай қорғау керектігін түсіну маңызды.
Ақпарат бізді әлеуметтік медиа арналарынан бастап әртүрлі мессенджерлер мен дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарына дейін қоршап алады. Интернет ақпараттың негізгі көзіне айналды және онымен байланысты жағымды да, жағымсыз да аспектілер бар. Бір жағынан, білімге қол жеткізу оңайырақ болды, ал екінші жағынан, жалған ақпарат саны бірнеше есе өсті. Мұндай жағдайларда ақпаратты сүзу және жалған деректерді тану қабілеті маңызды дағдыға айналады.
Ақпараттық қауіпсіздіктің маңызды аспектісі - алынған ақпаратты сыни тұрғыдан талдау мүмкіндігі. Жалған жаңалықтар үлкен жылдамдықпен таралуы мүмкін жағдайларда, оларға тез жауап беріп қана қоймай, оларды басынан бастап анықтай білу маңызды. Ол үшін сыни тұрғыдан ойлауды дамыту керек және кез-келген ақпаратты қабылдамау керек, әсіресе егер ол күшті эмоционалды реакциялар тудырса.
Сананы жалған мәліметтерден қорғаудың алғашқы қадамы-сенімді ақпарат көздерін сенімсіздерден ажырата білу. Мысалы, жаңалықтар агенттіктерінің ресми сайттары мен танылған ғылыми ресурстар әдетте тексерілген ақпаратты ұсынады, ал белгісіз блогтар немесе әлеуметтік медиа парақтары тексерілмеген қауесеттерді немесе жалған деректерді таратуы мүмкін. Ақпарат көзіне назар аудару маңызды: егер ол күмән тудырса, оны басқа ресурстарда тексерген жөн.
Сондай-ақ, сіздің алдыңызда жалған ақпарат бар екенін көрсететін белгілі бір маркерлер бар. Мысалы, егер жаңалықтар тақырыбы тым сенсациялық болса немесе дүрбелең тудырса, бұл сізді манипуляциялауға тырысқаныңыздың белгісі болуы мүмкін. Сондай-ақ, егер ақпарат жедел әрекетке немесе мінез-құлықтың күрт өзгеруіне шақырумен бірге жүрсе, сақ болу керек. Мұндай жағдайларда тоқтап, ойланғаныңыз жөн: бұл ақпаратты кім және қандай мақсатта таратады? Неліктен ол дәл қазір пайда болды? Бұл деректерге сену кімге тиімді?
Әлеуметтік медиа алгоритмдерінің қалай жұмыс істейтінін түсіну жалған ақпараттан қорғауда маңызды рөл атқарады. Бұл алгоритмдер пайдаланушыларға ең көп жауап беретін мазмұнды көрсетуге арналған. Бұл дегеніміз, егер сіз сенсациялық немесе эмоционалды хабарламаларға белсенді түрде жауап берсеңіз, онда жүйе сізге ұқсас мазмұнды ұсынады, бұл ақпарат көпіршігін жасайды. Бұл көпіршік жалған деректерге негізделген болса да, сенімдеріңізді күшейте алады және балама көзқарастарға қол жеткізуді қиындатады.
Мұндай алгоритмдердің тұзағына түспеу үшін ақпарат көздерін әртараптандыру қажет. Әр түрлі жаңалықтар ресурстарына жазылыңыз, материалдарды қарама-қарсы тұрғыдан оқыңыз, әртүрлі көздерден алынған ақпаратты талдаңыз. Бұл Сізге болып жатқан оқиғалар туралы объективті түсінік қалыптастыруға және ақпарат көпіршігіне түспеуге мүмкіндік береді.
Сананы жалған ақпараттан қорғаудың тағы бір маңызды аспектісі-эмоцияларыңызды басқара білу. Жалған ақпарат көбінесе адамдарда қорқыныш, ашу немесе мазасыздық сияқты күшті эмоцияларды тудыруға арналған. Мұндай жағдайларда адамдар импульсивті әрекет етуге бейім және әрдайым ұтымды бола бермейді. Мұндай эмоционалды реакцияларды уақытында тани білу және оларға берілмеу маңызды. Сізге қатты эмоциялар тудыратын жаңалықты көргенде, тоқтаңыз, кідіртіңіз, жағдайды объективті бағалауға және деректерді тексеруге тырысыңыз.
Түркістан облысының тұрғындары үшін, сондай-ақ Қазақстанның барлық халқы үшін ақпараттық қауіпсіздік сыртқы қатерлерден қорғау мәселесі ғана емес, сонымен қатар ішкі тәртіп екенін есте ұстаған жөн. Сіздің санаңызды қорғау сіздің ақпараттық тұтынуыңыз үшін жауапкершіліктен басталады. Кез-келген ақпаратқа сыни көзқараспен қарау әдетін дамыту керек, ол тексерілгенге дейін оны басқалармен бөлісуге асықпау керек. Бұл әсіресе ақпарат лезде таралатын және қоғамдық пікір мен көңіл-күйге айтарлықтай әсер етуі мүмкін жағдайларда өте маңызды.
Сондай-ақ жастар арасында ақпараттық мәдениетті тәрбиелеудің маңыздылығын есте ұстаған жөн. Қазіргі мектептер мен университеттерде жастарды жалған жаңалықтарды тануға және ақпаратты сыни тұрғыдан бағалауға үйрететін медиа сауаттылық бағдарламалары енгізілуде. Алайда, білім беру мекемелерінен басқа, отбасында ақпаратты жауапты тұтыну мәдениеті қалыптасуы маңызды. Ата-аналар үлгі көрсетіп, балалармен өзекті оқиғаларды талқылап, келіп түскен деректерді дұрыс талдауға үйретуі керек.
Сонымен қатар, азамат ретіндегі жауапкершілігіңізді есте ұстаған жөн. Тексерілмеген немесе жалған ақпаратты тарату арқылы сіз өзіңізге ғана емес, басқа адамдарға да зиян келтіре аласыз. Бұл, әсіресе, нақты негізі жоқ вирустық хабарламалардың әсерінен қоғамдық пікір қалыптасуы мүмкін қазіргі уақытта дұрыс. Сондықтан, ақпаратпен бөліспес бұрын, оның дұрыстығына көз жеткізіп, оның салдары туралы ойланыңыз.
Цифрлық дәуірде, әрқайсымыз тұтынушы да, ақпарат таратушы да болған кезде, ақпараттық қауіпсіздікті сақтаудағы рөлімізді білу маңызды. Сайып келгенде, біздің санамызды жалған мәліметтерден қорғау – бұл біздің болашағымызды қорғау. Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үнемі назар аударуды, сыни ойлауды және ақпаратты тұтыну мен таратуға жауапкершілікпен қарауды талап етеді. Бұл мәселенің маңыздылығын қаншалықты көп адамдар түсінсе, жалған деректердің қоғамға зиян келтіру мүмкіндігі соғұрлым аз болады.
Түркістан облысының тұрғындары, Қазақстанның барлық азаматтары сияқты, қазіргі әлемде сананы зиянды ақпараттан қорғау өмірдің ажырамас бөлігіне айналатынын түсінуі тиіс. Біздің әрқайсымыз сыни ойлауды дамыта отырып, балаларымызға сабақ беріп, тек дәлелденген ақпаратты тарата отырып, ортақ іске өз үлесімізді қоса аламыз және қосуымыз керек. Осылайша ғана біз қоғамымызды сау, ақпараттық сауатты және жалған деректердің әсерінен қорғай аламыз.
NO-COMMENT ақпарат
