Тоғызқұмалақ – әлемдік мәдениеттің кез келген үлгілерімен бой теңестіре алатын зияткерлік ойын. Қазақтың ұлттық ойыны соңғы жылдары ерекше дамып келеді. Осы мақсатта бүгін Түркістан қаласындағы Этноауылда тоғызқұмалақ аллеясы ашылды. Енді қала қонақтары мен тұрғындары ашық аспан астында ойнай алады, деп хабарлайды No-comment.kz ақпарат агенттігі.
Бұл бастамаға Дүниежүзілік Көшпенділер ойынын қолдау мақсатында Түркістанның тумасы, Тоғызқұмалақ федерациясының вице-президенті Мақсат Раманқұлов ұйытқы болып, Түркістан қаласына сый жасады.
Дүниежүзілік және Республикалық Тоғызқұмалақ федерациясының Президенті, қоғам қайраткері Әлихан Байменов өз сөзінде бұл шара зияткерлік пен дәстүрді тоғыстыратын тоғызқұмалақ спорт түрінің рухани шаһарда қарқынды дамуына жол ашады деді.
Іс-шарада Әлихан Байменов Түркістан облысы әкімінің орынбасары Ертай Алтаевпен тоғызқұмалақ тақтасында кездесіп, ұлттық спортқа қолдау көрсетті.
Шара барысында алғашқы сайысы ұйымдастырылып, жеңімпаздарға арнайы сый-сияпат ұсынылды. Алдағы күндері төрт тоғызқұмалақ тақтасы орнатылып, ел игілігіне беріледі.
Айта кетейік, Түркістанда былтыр ашылған Балалар және жасөспірімдер спорт клубында қазақ халқының мұрасына айналған тоғызқұмалақ үйірмесі бар. Мұнда бір жаттықтырушы көптеген шәкірт тәрбиелеп, ұлттық спортқа баулып жүр.
Түркістандағы тоғызқұмалақ аллеясы осы ежелгі және зияткерлік спорт түрін танымал етудегі жаңа қадам болды. Мұндай алаңның пайда болуы көп ғасырлық тарихы бар қазақтың ұлттық ойыны өзінің дәстүрлерін сақтап қана қоймай, қазіргі жағдайда жаңа өмірге ие болып отырғанын айғақтайды. Тоғызқұмалақты дамыту Қазақстандағы ұлттық мәдениет пен руханиятты нығайту жөніндегі жалпы стратегияның бір бөлігі болып табылады және Түркістанда осындай аллеяның ашылуы маңызды символдық мәнге ие.
Ежелгі үстел ойындарының бірі ретінде белгілі тоғызқұмалақ күрделілігі мен зияткерлік мазмұны жағынан шахмат немесе го сияқты ойындардан кем түспейді. Ойын қатысушылардан терең стратегиялық ойлауды ғана емес, сонымен қатар қарсыластың қимылдарын болжай білуді талап етеді, бұл оны басқа интеллектуалды спорт түрлерінен ерекше етеді. Соңғы жылдары тоғызқұмалаққа деген қызығушылық айтарлықтай өсті және бұл ұлттық дәстүрлерді жандандыруға деген ұмтылысты ғана емес, жастардың зияткерлік әлеуетін дамытуға деген ұмтылысты да көрсетеді.
Түркістанда тоғызқұмалақ аллеясын құру бастамасы қаланың тумасы, тоғызқұмалақ федерациясының вице-президенті Мақсат Раманқұловтың күш-жігерінің арқасында мүмкін болды. Оның өңірдегі спортты дамытуға қосқан үлесі ерекше назар аударуға лайық, өйткені бұл жай ғана кезекті спорт нысаны емес, әркім ежелден көшпенділер өмірінің бір бөлігі болған ойын арқылы қазақ мәдениетіне қосыла алатын орын. Түркістан этноауылында осындай аллеяның пайда болуы қалаға сыйлық қана емес, сонымен қатар ұрпақтар арасындағы байланыс пен мәдени мұраны сақтаудың маңыздылығының символына айналды.
Тоғызқұмалақ аллеясының ашылуы барысында осы спортты халықаралық деңгейде дамытуға ерекше көңіл бөлінді. Дүниежүзілік және республикалық тоғызқұмалақ федерациясының президенті Әлихан Байменов іс-шарада сөз сөйлеген сөзінде мұндай бастамалар қазақ мәдениетін шетелде ілгерілетуде шешуші рөл атқаратынын атап өтті. Оның айтуынша, Тоғызқұмалақ қазақстандықтардың ғана емес, Қазақстанның мәдениеті мен салт-дәстүрлеріне көбірек қызығушылық танытатын шетелдік қонақтардың назарын аудара алады. Түркістандағы тоғызқұмалақ аллеясы шетелдік туристер осы бірегей ойынмен таныса алатын орындардың бірі бола алады.
Өңірде тоғызқұмалақтың дамуына жергілікті билік те ерекше қолдау көрсетеді. Түркістан облысы әкімінің орынбасары Ертай Алтаев ашылуға қатысып қана қоймай, ойынға жеке өзі қатысты, бұл оның ұлттық спортты ілгерілетуге мүдделілігін көрсетеді. Бұл сонымен қатар мемлекеттік құрылымдар мен спорт федерациялары арасындағы ынтымақтастық спорт пен мәдениетті дамытудың тиімді құралы бола алатындығын көрсетеді.
Тоғызқұмалақтың жаңа аллеясында алғашқы байқауды өткізу көптеген қатысушылар мен көрермендердің назарын аударған маңызды оқиға болды. Бұл іс-шара Түркістандағы тоғызқұмалаққа деген қызығушылықтың жоғары екендігін көрсетті және мұндай бастамалар спорттың дамуындағы жаңа дәуірдің бастауы болуы мүмкін. Байқау жеңімпаздары арнайы сыйлықтарға ие болды, бұл осындай іс-шараларға қатысуға және ойынды жастар арасында танымал етуге қосымша ынталандыру болды.
Тоғызқұмалақ аллеясын құру балалармен және жасөспірімдермен білім беру жұмысы үшін де маңызды. Түркістандағы балалар мен жасөспірімдер спорт клубында бірнеше жылдан бері тоғызқұмалақ үйірмесі жұмыс істейді, ол жас спортшыларды осы ежелгі ойынның негіздеріне үйретеді. Мұнда тәжірибелі жаттықтырушының жетекшілігімен балалар мен жасөспірімдер тоғызқұмалақтың негіздерін түсініп қана қоймай, болашақта оларға спортта да, өмірде де көмектесетін стратегиялық ойлауды үйренеді.
Айта кету керек, тоғызқұмалақ аллеясын құру ойынды танымал етудің жалғыз бастамасы емес. Алдағы күндері Түркістанның әр түкпіріне орналастырылатын тағы төрт тоғызқұмалақ тақтасын орнату жоспарлануда. Бұл көптеген адамдарға ойынға қосылуға мүмкіндік береді және оны барлық адамдар үшін қол жетімді етеді. Сонымен қатар, мұндай бастамалар спорт пен мәдениетті белсенді дамытатын аймақтың оң имиджін қалыптастыруға ықпал етеді.
Қорытындылай келе, Түркістанда тоғызқұмалақ аллеясының ашылуы қала үшін де, бүкіл Қазақстан үшін де маңызды оқиға деп айтуға болады. Бұл ұлттық дәстүрлерді сақтау мен дамытуға жасалған қадам ғана емес, сонымен қатар қазақ мәдениетін халықаралық аренада таныстыру мүмкіндігі. Мақсат Раманқұлов пен Әлихан Байменов сияқты адамдардың күш-жігерінің арқасында тоғызқұмалақ ел ішінде де, одан тыс жерлерде де дамып, көбірек назар аударуды жалғастыруда. Болашақта тоғызқұмалақ елдің зияткерлік күші мен мәдени байлығымен байланыстырылатын Қазақстанның рәміздерінің біріне айналуы мүмкін.
Ежелгі үстел ойындарының бірі ретінде белгілі тоғызқұмалақ күрделілігі мен зияткерлік мазмұны жағынан шахмат немесе го сияқты ойындардан кем түспейді. Ойын қатысушылардан терең стратегиялық ойлауды ғана емес, сонымен қатар қарсыластың қимылдарын болжай білуді талап етеді, бұл оны басқа интеллектуалды спорт түрлерінен ерекше етеді. Соңғы жылдары тоғызқұмалаққа деген қызығушылық айтарлықтай өсті және бұл ұлттық дәстүрлерді жандандыруға деген ұмтылысты ғана емес, жастардың зияткерлік әлеуетін дамытуға деген ұмтылысты да көрсетеді.
Түркістанда тоғызқұмалақ аллеясын құру бастамасы қаланың тумасы, тоғызқұмалақ федерациясының вице-президенті Мақсат Раманқұловтың күш-жігерінің арқасында мүмкін болды. Оның өңірдегі спортты дамытуға қосқан үлесі ерекше назар аударуға лайық, өйткені бұл жай ғана кезекті спорт нысаны емес, әркім ежелден көшпенділер өмірінің бір бөлігі болған ойын арқылы қазақ мәдениетіне қосыла алатын орын. Түркістан этноауылында осындай аллеяның пайда болуы қалаға сыйлық қана емес, сонымен қатар ұрпақтар арасындағы байланыс пен мәдени мұраны сақтаудың маңыздылығының символына айналды.
Тоғызқұмалақ аллеясының ашылуы барысында осы спортты халықаралық деңгейде дамытуға ерекше көңіл бөлінді. Дүниежүзілік және республикалық тоғызқұмалақ федерациясының президенті Әлихан Байменов іс-шарада сөз сөйлеген сөзінде мұндай бастамалар қазақ мәдениетін шетелде ілгерілетуде шешуші рөл атқаратынын атап өтті. Оның айтуынша, Тоғызқұмалақ қазақстандықтардың ғана емес, Қазақстанның мәдениеті мен салт-дәстүрлеріне көбірек қызығушылық танытатын шетелдік қонақтардың назарын аудара алады. Түркістандағы тоғызқұмалақ аллеясы шетелдік туристер осы бірегей ойынмен таныса алатын орындардың бірі бола алады.
Өңірде тоғызқұмалақтың дамуына жергілікті билік те ерекше қолдау көрсетеді. Түркістан облысы әкімінің орынбасары Ертай Алтаев ашылуға қатысып қана қоймай, ойынға жеке өзі қатысты, бұл оның ұлттық спортты ілгерілетуге мүдделілігін көрсетеді. Бұл сонымен қатар мемлекеттік құрылымдар мен спорт федерациялары арасындағы ынтымақтастық спорт пен мәдениетті дамытудың тиімді құралы бола алатындығын көрсетеді.
Тоғызқұмалақтың жаңа аллеясында алғашқы байқауды өткізу көптеген қатысушылар мен көрермендердің назарын аударған маңызды оқиға болды. Бұл іс-шара Түркістандағы тоғызқұмалаққа деген қызығушылықтың жоғары екендігін көрсетті және мұндай бастамалар спорттың дамуындағы жаңа дәуірдің бастауы болуы мүмкін. Байқау жеңімпаздары арнайы сыйлықтарға ие болды, бұл осындай іс-шараларға қатысуға және ойынды жастар арасында танымал етуге қосымша ынталандыру болды.
Тоғызқұмалақ аллеясын құру балалармен және жасөспірімдермен білім беру жұмысы үшін де маңызды. Түркістандағы балалар мен жасөспірімдер спорт клубында бірнеше жылдан бері тоғызқұмалақ үйірмесі жұмыс істейді, ол жас спортшыларды осы ежелгі ойынның негіздеріне үйретеді. Мұнда тәжірибелі жаттықтырушының жетекшілігімен балалар мен жасөспірімдер тоғызқұмалақтың негіздерін түсініп қана қоймай, болашақта оларға спортта да, өмірде де көмектесетін стратегиялық ойлауды үйренеді.
Айта кету керек, тоғызқұмалақ аллеясын құру ойынды танымал етудің жалғыз бастамасы емес. Алдағы күндері Түркістанның әр түкпіріне орналастырылатын тағы төрт тоғызқұмалақ тақтасын орнату жоспарлануда. Бұл көптеген адамдарға ойынға қосылуға мүмкіндік береді және оны барлық адамдар үшін қол жетімді етеді. Сонымен қатар, мұндай бастамалар спорт пен мәдениетті белсенді дамытатын аймақтың оң имиджін қалыптастыруға ықпал етеді.
Қорытындылай келе, Түркістанда тоғызқұмалақ аллеясының ашылуы қала үшін де, бүкіл Қазақстан үшін де маңызды оқиға деп айтуға болады. Бұл ұлттық дәстүрлерді сақтау мен дамытуға жасалған қадам ғана емес, сонымен қатар қазақ мәдениетін халықаралық аренада таныстыру мүмкіндігі. Мақсат Раманқұлов пен Әлихан Байменов сияқты адамдардың күш-жігерінің арқасында тоғызқұмалақ ел ішінде де, одан тыс жерлерде де дамып, көбірек назар аударуды жалғастыруда. Болашақта тоғызқұмалақ елдің зияткерлік күші мен мәдени байлығымен байланыстырылатын Қазақстанның рәміздерінің біріне айналуы мүмкін.
