Бүгін Ахмет Ясауи университетінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «2024 жылғы 6 қазанда республикалық референдум өткiзу туралы» жарлығы аясында дөңгелек үстел өтті, деп хабарлайды No-comment.kz ақпарат агенттігі.
Басқосуға Түркістан қалалық мәслихатының төрағасы Ғаппар Сәрсенбаев бастаған зиялы қауым өкілдері және университетіміздің оқытушы-профессорлар құрамы мен студенттері қатысты.
Жиын Атом электр станциясын салу тақырыбына арналды.
Алғашқы сөз тізгінін алған Түркістан қалалық мәслихатының төрағасы Ғаппар Сәрсенбаев:
«Өздеріңіз білетіндей, Республикалық референдумға да аз ғана уақыт қалды. Осы тұста, халық арасында АЭС салу қажет пе, жоқ па деген сұрақ туындағаны мәлім. Әрине, бізге АЭС қажет. Себебі, барлық дамыған мемлекеттерде, әсіресе, АҚШ, Франция, Ресей, Қытайда Атом электр станциясы жетерлік. Кейде, Атом электр станциясы Қазақстанда ертерек салынуы керек пе еді дейміз?!»,-деді.
Сонымен қатар, АЭС-ның елге тигізер пайдасы туралы тың ойларымен бөлісті. Халықты оң өзгерістер мен ел экономикасының дамуына бастайтын бұл істі қолдауға шақырды.
Келесі кезекте, оқу ордамыздағы PhD доктор, Физика кафедрасының аға-оқытушысы Серік Полатұлы мен физика ғылымдарының докторанты Алмагүл Уәлихан АЭС салу бойынша өз баяндамаларын оқыды. АЭС салудағы қауіпсіздік Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттіктің (МАГАТЭ) бақылауында болатыны туралы айтты. АЭС арқылы қол жеткізетін пайдалы дүниелерді атап, ғылыми тұрғыда пікірлерін білдірі. Сондай-ақ, барлық қатысушыларды, облыс тұрғындарын 6 қазан күні өтетін Референдумға қатысуға шақырды. Іс-шара соңында қатысушылар өзекті тақырыпқа байланысты өздерін толғандырған сауалдарына жауап алды.
Қазақстанда атом электр станциясының құрылысы-бұл елдің тарихи және қазіргі экономикалық саясатында терең тамыры бар стратегиялық қадам. Энергия тиімді және экологиялық таза энергия көздеріне өсіп келе жатқан жаһандық қажеттілікті ескере отырып, уранды қоса алғанда, табиғи ресурстардың бай қорларына ие Қазақстан бірегей жағдайға ие. Алайда, атом электр станциясын салу мәселесі тек экономикалық бағалауды ғана емес, сонымен бірге жұртшылықпен жан-жақты талқылауды қажет етеді.
Бүгінгі таңда атом энергетикасы елдің энергетикалық қажеттіліктерін қанағаттандырудың ең сенімді және тиімді әдістерінің бірі ретінде қарастырылады. Жаһандық жылыну және табиғи қазбалардың сарқылу қаупі сияқты Климатпен байланысты өсіп келе жатқан әлемдік проблемалар жағдайында Қазақстан атом энергетикасында ондаған жылдар бойы тұрақты және сенімді энергия көзін қамтамасыз етуге қабілетті шешімді көреді. Атом өнеркәсібі дамыған елдердің әлемдік тәжірибесі атом электр станцияларын салу жобаларын сауатты жоспарлау және басқару айтарлықтай экономикалық және экологиялық пайда әкелуі мүмкін екенін көрсетеді.
Қазақстанда АЭС құрылысының негізгі аспектілерінің бірі халықаралық қауіпсіздік стандарттарын сақтау болып табылады. Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттікпен (АЭХА) ынтымақтастық станцияны салу мен пайдаланудың барлық кезеңдерінде бақылау мен қауіпсіздік кепілдігінің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Атом саласын реттеудегі және халықаралық нормалардың сақталуын мониторингтеудегі МАГАТЭ тәжірибесі атом энергетикасын дамытумен байланысты ықтимал тәуекелдерді барынша азайтуда маңызды рөл атқарады.
Сонымен қатар, атом электр станциясын салу үшін орынды таңдау да маңызды мәселе екенін атап өткен жөн. Экологиялық қауіпсіздік, жер сілкінісіне және басқа да табиғи апаттарға төзімділік, сондай-ақ қажетті инфрақұрылымдық объектілерге қол жеткізу станцияны салу үшін алаңды таңдау кезінде ескерілуі тиіс. Ғылыми сарапшылардың, экологтардың және жұртшылықтың қатысуымен ашық пікірталастар шешім қабылдау процесінің ашықтығын және ықтимал тәуекелдер мен артықшылықтарды жан-жақты бағалауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
2024 жылғы 6 қазанға белгіленген референдумның маңызды міндеті-халықтың қалың жігін атом электр станциясын салу сияқты маңызды мәселе бойынша талқылауға және шешім қабылдауға тарту. Референдум-бұл азаматтарға өз пікірлерін тікелей білдіруге және елдің энергетика саласының даму векторын анықтауға мүмкіндік беретін демократиялық құрал. Дауыс беру әрбір азаматқа объективті ақпарат негізінде саналы таңдау жасауға мүмкіндік беретін ашықтық пен ашықтық рухында өтеді деп күтілуде.
Бүгінгі таңда қазақстандықтар БАҚ, қоғамдық форумдар мен сарапшылармен кездесулерді қоса алғанда, түрлі арналар арқылы таралатын АЭС құрылысы жобасы туралы толық ақпаратпен танысуға мүмкіндігі бар. Мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдар атом энергетикасының артықшылықтары мен ықтимал тәуекелдерін түсіндіре отырып, халықты ағарту бойынша белсенді жұмыс жүргізуде.
Энергетикалық қауіпсіздіктен басқа, атом электр станциясының құрылысы Қазақстан үшін айтарлықтай экономикалық пайда әкелуі мүмкін. Атом электр станциясы елді тұрақты энергия көзімен қамтамасыз етеді, бұл өнеркәсіптің одан әрі экономикалық өсуі мен жаңғыртылуына негіз болады. Көмір және мұнай сияқты көміртегі энергия көздеріне тәуелділікті қысқарту Қазақстанға экологиялық қауіпсіздік пен орнықты дамуды бақылайтын жауапты серіктес ретінде халықаралық аренада өз позициясын нығайтуға мүмкіндік береді.
Атом энергетикасы жоғары біліктілік пен мамандандырылған білімді қажет ететінін ұмытпауымыз керек. Осыған байланысты Қазақстанның білім беру мекемелері атом саласы үшін кадрлар даярлауда шешуші рөл атқарады. Еліміздің университеттері мен ғылыми-зерттеу орталықтары Атом объектілерінде және онымен байланысты салаларда жұмыс істей алатын мамандарды оқыту бағдарламаларын әзірлеуге белсенді қатысады. Ядролық физика және атом энергетикасы саласында терең білімі бар ғылыми және инженерлік кадрларды даярлау жобаны табысты іске асыру үшін негіз болады.
6 қазанға белгіленген Референдум ел тарихындағы әрбір азаматқа Қазақстанның болашағына өз үлесін қосуға мүмкіндік беретін маңызды сәт болады. Дауыс берудің нәтижесіне қарамастан, еліміздің энергетикасының болашағы туралы ашық және адал пікірталас қазақстандық демократияның жетілгендігінің және негізгі мемлекеттік шешімдерді қабылдауда ашықтыққа ұмтылыстың айғағы болып табылады.
ХҚТУ-да республикалық референдум бойынша дөңгелек үстел өтті
