Бизнес-қоғамдастық өкілдерімен кездесуде Мемлекет басшысы ҚҚС бойынша мөлшерлеме саралануы тиістігін, салық-бюджет реформасын жүргізудің маңыздылығын атап өтті.
Иә, бұл Қазақстандағы салық жүйесін жетілдірудің маңызды қадамы. ҚҚС мөлшерлемесін саралау шағын және орта бизнесті қолдауға, экономиканың түрлі салаларына жүктемені әділ бөлуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, салық-бюджет реформасы мемлекеттік кірістерді тиімді басқаруға, бюджеттік шығындарды оңтайландыруға және экономиканы тұрақты дамытуға бағытталған.
2.ҚҚС мөлшерлемесін саралау және салық-бюджет реформасын жүргізу – Қазақстан экономикасының тұрақты дамуы үшін маңызды қадам. Мемлекет басшысының бұл бастамасы бизнеске түсетін салықтық жүктемені әділ бөлуге, кәсіпкерлерге қолайлы жағдай жасауға бағытталған.
Қазіргі біркелкі ҚҚС мөлшерлемесі шағын және орта бизнеске ауыр тиіп, тұтынушылар үшін бағаның өсуіне ықпал етіп отыр. Сараланған жүйе енгізілсе, әлеуметтік маңызы бар тауарлар мен қызметтерге төмендетілген мөлшерлеме қолданылып, бизнес үшін салықтық ынталандырулар қарастырылуы мүмкін. Бұл өз кезегінде халықтың сатып алу қабілетін сақтап, экономиканың әртүрлі секторларының дамуына серпін береді.
Салық-бюджет реформасы да мемлекеттік қаржының ашықтығын арттырып, бюджеттік шығындарды тиімді басқаруға көмектеседі. Дұрыс жоспарланған реформа инвестициялық климатты жақсартып, кәсіпкерлердің сенімін арттыра алады.
Дегенмен, реформалардың сәттілігі олардың қалай жүзеге асатынына байланысты. Бизнестің нақты қажеттіліктері ескеріліп, жаңа салық саясаты ашық әрі әділ болуы керек. Осы ретте бизнес-қоғамдастықтың пікірін ескеру маңызды.
3.ҚҚС мөлшерлемесін саралау және салық-бюджет реформасын жүргізу – ел экономикасын жаңғыртуға бағытталған маңызды қадам. Бұл бастамалар салықтық жүктемені әділ бөлуді қамтамасыз етіп, бизнестің дамуына жаңа мүмкіндіктер ашады.
Қазіргі ҚҚС жүйесі шағын және орта бизнес үшін айтарлықтай ауыртпалық болып отыр. Егер мөлшерлеме сараланса, әлеуметтік маңызы бар тауарлар мен шағын кәсіп иелері үшін жеңілдіктер қарастырылып, тұтынушылар үшін баға тұрақтылығын сақтауға ықпал етеді. Бұл өз кезегінде экономикалық белсенділікті арттыруға көмектеседі.
Салық-бюджет реформасы мемлекеттік қаржыны тиімді басқаруға және бюджеттің ашықтығын қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Бизнестің салықтық міндеттемелері мен мемлекеттік шығындардың өзара теңгерімділігі сақталса, экономикалық тұрақтылық нығайып, инвестициялық ахуал жақсарады.
Алайда, бұл өзгерістердің табысты болуы олардың қаншалықты жан-жақты ойластырылып, жүзеге асырылатынына байланысты. Мемлекет пен бизнес арасында тұрақты диалог орнап, жаңа реформалар нақты экономикалық жағдайға бейімделуі қажет. Егер барлық мүдделі тараптардың пікірі ескерілсе, бұл реформалар елдің экономикалық өсуіне оң әсер етеді.
4. Бұл шешім елдегі салық жүйесін әділ әрі икемді етуге бағытталған маңызды қадам. ҚҚС мөлшерлемесін саралау халықтың әлеуметтік қорғалмаған топтары үшін қажетті тауарлар мен қызметтердің қолжетімділігін сақтауға мүмкіндік береді.
Азық-түлік, дәрі-дәрмек, білім беру және денсаулық сақтау қызметтеріне төмендетілген ҚҚС қолдану – әлеуметтік әділеттілік принципіне сай келетін шешім. Бұл бір жағынан, тұтынушылар үшін бағаның өсуін тежеуге көмектессе, екінші жағынан, бизнесті салықтық жүктемені әділ бөлу арқылы дамытуға ықпал етеді.
Алайда, бұл жүйенің тиімділігі оның қалай жүзеге асатынына байланысты. Сараланған ҚҚС бизнес үшін түсінікті және оңай қолданылатын болуы керек. Сонымен қатар, оның әкімшілендіру процесі күрделеніп кетпеуі тиіс. Мемлекеттік органдар мен бизнес-қоғамдастық арасында тұрақты диалог орнап, жаңа салық жүйесі кезең-кезеңімен енгізілсе, бұл реформа ел экономикасына оң әсер етеді.
5. Бизнес-қоғамдастық, сарапшылар, үкімет өкілдері және азаматтық қоғам арасында ашық диалог орнап, шешім шоғырландырылуы керек. Бұл реформаның сәттілігі оның әділдігіне, түсініктілігіне және іске асу механизмдерінің қарапайымдылығына байланысты.
Сараланған ҚҚС жүйесі халықтың әл-ауқатын жақсартып, кәсіпкерлікке қолайлы жағдай жасауы тиіс. Сондықтан әр тараптың көзқарасы ескеріліп, оңтайлы баланс табылуы маңызды. Қабылданатын шешімдер ұзақ мерзімді экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталғаны жөн.
6. 20% ҚҚС мөлшерлемесі шын мәнінде экономикаға айтарлықтай жүктеме түсіруі мүмкін. Оның бірнеше негізгі тәуекелдері бар:
1. Шамадан тыс экономикалық жүктеме: Жоғары мөлшерлеме тауарлардың және қызметтердің бағасын көтеріп, халықтың сатып алу қабілетіне теріс әсер етуі мүмкін. Бұл әсіресе табысы төмен топтар үшін қиындық туғызады, себебі олар үшін базалық қажеттіліктерге жұмсалатын қаражат артады. Сайып келгенде, бұл сұраныстың төмендеуіне әкеліп соғады, өйткені адамдар арзан тауарлар мен қызметтерді іздеуге мәжбүр болады.
2. Көлеңкелі бизнестің өсуі: Жоғары салық мөлшерлемесі кей кәсіпкерлерді салық төлеуден жалтаруға итермелеп, көлеңкелі экономикаға жол ашуы мүмкін. Көлеңкелі бизнес, өз кезегінде, мемлекеттік бюджеттің кірісін қысқартып, нарықтағы адал бәсекелестікті тежейді.
3. Бизнеске ауыртпалық түсіру: Шағын және орта бизнестің өсуі мен дамуына кедергі келтіруі мүмкін. Бұл әсіресе ауыл шаруашылығы, өндіріс және басқа да төмен маржалы салаларға қатысты. Осылайша, жоғары ҚҚС мөлшерлемесі елдегі жалпы экономикалық белсенділікті төмендетіп, жұмыссыздық деңгейінің артуына себеп болуы мүмкін.
Мемлекет басшысы айтқандай, бұл мәселенің шешімі – мөлшерлемені саралау және оны бизнес пен халықтың қажеттіліктеріне бейімдеу. ҚҚС мөлшерлемесін тым жоғары қоюдың экономикалық тұрақтылықты сақтау және кәсіпкерлікті қолдау тұрғысынан қиындықтар туғызуы ықтимал. Сондықтан мөлшерлемені дұрыс деңгейде ұстап, қажетті баланс табу өте маңызды.
Салық реформасының басты мақсаты – әділдік, теңдік және баршаға пайдалы шешімдер қабылдау. Реформа енгізілгенде, оның кез келген азаматқа немесе кәсіпкерге зиян келтірмеуі маңызды. Бұл үшін бірнеше факторларды ескеру қажет:
1. Әділ салық салу: Салық мөлшерлемелері сараланған және әртүрлі кәсіпкерлер мен тұтынушылардың жағдайына сәйкес болуы тиіс. Бұл шағын және орта бизнесті қолдап, олардың дамуына мүмкіндік береді, ал әлеуметтік жағынан қорғалмаған топтар үшін негізгі тауарлар мен қызметтердің қолжетімділігі сақталады.
2. Кәсіпкерлерді қолдау: Реформа бизнес үшін ауыртпалық тудырмауы керек. Бұл үшін салықтық жеңілдіктер, салық төлеу процесінің жеңілдетілуі және шағын кәсіпкерлік үшін арнайы қолдау шаралары енгізілуі қажет.
3. Қоғамның әртүрлі топтарының мүдделерін ескеру: Мемлекет басшысының айтқанындай, реформалар енгізу кезінде халықтың барлық санаттарының, әсіресе әлеуметтік әлсіз топтардың мүддесі ескерілмек. Бұл аз қамтылған азаматтар үшін қажетті тауарлардың бағасы тұрақты әрі қолжетімді болуын қамтамасыз етеді.
4. Әлеуметтік бағдарлама мен қолдау шаралары: Егер салық реформасы белгілі бір топтарға қосымша жүктеме салатын болса, онда мемлекет осы топтар үшін тиісті әлеуметтік қолдау шараларын қамтамасыз етуі керек. Мысалы, мемлекеттік субсидиялар, жеңілдікті бағалар немесе салықтық жеңілдіктер.
Салық реформасы қоғамға пайда әкелуі керек, ал оның кез келген жағымсыз әсерлерін алдын-ала болжау және олардың ықтимал салдарын жою шараларын қабылдау өте маңызды.
