Түркістан облысы аумағында тұрмыстық қалдық тастайтын 128 полигон бар. Оның ішінде 38-і аудандық болса, 41-і ауыл округінде орналасқан. Ал 49-ы сенімгерлік басқаруға берілген. Жалпы полигондар үшін талаптар қарастырлып, қажеттілігі бойынша талдау жасалды.
Нәтижесінде полигондардың 70%-ы санитарлық-экологиялық нормаға сәйкес келмейтіндігі анықталды. Яғни, электр энергиясы, су, арнайы қоқыс көмуге арналған шұңқырмен, қоршаумен және тағы басқа қажеттіліктермен жабдықталмаған.
Қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарын санитарлық-экологиялық нормаға сәйкестендіру мақсатында «Түркістан облысы аумағындағы қатты тұрмыстық қалдықтар тастайтын полигон орындарын оңтайландыру және талапқа сәйкестендіру жоспары» бекітілді. Жоспарға сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтар тастайтын полигон орындарын кезең-кезеңімен ретке келтіру жұмыстары жүргізілуде.
Осыған сәйкес, 2020-2023 жылдары аудандық бюджет есебінен 16 жоба әзірленіп, мемлекеттік сараптама қорытындысы алынды. Былтыр облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, Созақ ауданында Қаратау, Қарақұр, Жуантөбе ауыл округтеріндегі қатты тұрмыстық қалдықтар тастайтын полигон орындарында құрылыс жұмыстары жүргізілді. Сонымен қатар қатты тұрмыстық полигондарды оңтайландыру мақсатында Түлкібас ауданында 8, Отырар ауданында 16 полигон жабылып, жерлері жер қорына өткізілді.
Сондай-ақ, Түркістан облысында қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту аясында қоқысты кәдеге жарату мен қайта өңдеудің заманауи тәсілдерін енгізу бойынша шаралар қабылдануда. Елді мекендерде қалдықтарды бөлек жинауға арналған контейнерлер кезең-кезеңімен орнатылады, бұл көмуге жататын қоқыс көлемін азайтуға мүмкіндік береді. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары экологиялық ұйымдармен бірлесіп, экологиялық жауапты мінез-құлық мәдениетін қалыптастыра отырып, халыққа ақпараттық науқандар мен оқыту семинарларын өткізеді.
Полигондардың сапасы мен қауіпсіздігін арттыру үшін жеке инвесторлармен концессиялық келісімдер жасасу мүмкіндіктері қаралады. Бұл қалдықтарды сүзу, дренаждау және қайта өңдеу жүйелерімен жабдықталған объектілерді салуға және жаңғыртуға қосымша ресурстар тартуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, полигондардың жүктемесін бақылау және ықтимал бұзушылықтарға жедел әрекет ету үшін цифрлық мониторингті енгізу мәселесі қарастырылуда.
Сонымен қатар, рұқсат етілмеген және ескірген полигондарды жоспарлы түрде жабу жүзеге асырылуда. Жерлер мемлекеттік қорға қайтарылады және қалпына келтіруге жатады. Мұның бәрі қалдықтармен жұмыс істеу бойынша тиімді инфрақұрылым құруға және ұзақ мерзімді перспективада өңірдегі экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған.
Полигондардың сапасы мен қауіпсіздігін арттыру үшін жеке инвесторлармен концессиялық келісімдер жасасу мүмкіндіктері қаралады. Бұл қалдықтарды сүзу, дренаждау және қайта өңдеу жүйелерімен жабдықталған объектілерді салуға және жаңғыртуға қосымша ресурстар тартуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, полигондардың жүктемесін бақылау және ықтимал бұзушылықтарға жедел әрекет ету үшін цифрлық мониторингті енгізу мәселесі қарастырылуда.
Сонымен қатар, рұқсат етілмеген және ескірген полигондарды жоспарлы түрде жабу жүзеге асырылуда. Жерлер мемлекеттік қорға қайтарылады және қалпына келтіруге жатады. Мұның бәрі қалдықтармен жұмыс істеу бойынша тиімді инфрақұрылым құруға және ұзақ мерзімді перспективада өңірдегі экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған.
