Қазақстанның Орталық сайлау комиссиясы (ОСК) елдегі сайлаудың демократиялық процесін қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады. Оның жұмысы кандидаттар мен партияларды тіркеуден бастап, дауыс беруді ұйымдастыруға және дауыстарды санауға дейінгі көптеген міндеттерді қамтиды. ОСК-ның негізгі мақсаты Қазақстанның қарқынды дамып келе жатқан саяси ортасы жағдайында аса маңызды болып табылатын адал және ашық сайлауды қамтамасыз ету болып табылады.
Қазақстан Республикасының ОСК 1993 жылы құрылды және содан бері сайлау процесін жетілдіру бойынша тұрақты жұмыс істеп келеді. Осы жылдар ішінде комиссия сайлау жүйесінде демократиялық принциптерді нығайтуға бағытталған бірқатар нормативтік актілерді әзірледі және енгізді. Бұл азаматтардың сайлауға және жалпы саяси жүйеге деген сенім деңгейін едәуір арттыруға мүмкіндік берді.
ОСК-ның маңызды функцияларының бірі-сайлау барысын бақылау. Комиссия сайлау процесіне барлық қатысушылардың, саяси партиялар мен кандидаттардан бастап сайлаушыларға дейінгі заңнаманың сақталуын бақылауды жүзеге асырады. Бұл құжаттарды тексеруді ғана емес, сонымен қатар ықтимал бұзушылықтардың алдын алу үшін кандидаттар мен олардың сайлауалды штабтарының қызметін талдауды қамтиды.
Сайлаудың әр кезеңінде ОСК рәсімдердің сақталуын қатаң бақылауды қамтамасыз етеді. Мысалы, кандидаттар мен партияларды тіркеу кезеңінде барлық құжаттардың заңнамаға сәйкестігіне мұқият тексеру жүргізіледі. Бұл заңда белгіленген талаптарға сай келмейтін тұлғалардың сайлауға қатысу мүмкіндігін жоққа шығаруға мүмкіндік береді. Бұзушылықтар анықталған жағдайда ОСК тіркеуден бас тартуға құқылы, бұл барлық қатысушылар үшін тең жағдайларды қамтамасыз етеді.
Дауыс беруді ұйымдастыру және өткізу ОСК – ның тағы бір маңызды функциясы болып табылады. Комиссия сайлау учаскелерін дайындауға, оларды қажетті материалдармен және жабдықтармен қамтамасыз етуге, сондай-ақ сайлау комиссияларының мүшелерін жергілікті жерлерде оқытуға жауапты. Сайлау процесінің ашықтығы мен қауіпсіздігіне ерекше назар аударылады. Соңғы жылдары Қазақстанда дауыс беруде электрондық технологиялар белсенді енгізілуде, бұл адами факторды барынша азайтуға және бұрмалау қаупін азайтуға мүмкіндік береді.
ОСК сонымен қатар азаматтарды сайлау туралы ақпараттандырумен айналысады. Бұл кандидаттар мен олардың бағдарламалары туралы ақпаратты жариялауды, сондай-ақ сайлаушылар арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізуді қамтиды. Маңызды аспект-халықтың барлық топтары үшін, соның ішінде мүмкіндігі шектеулі жандар үшін ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету. Осы мақсатта интернет, теледидар, радио және баспа басылымдарын қоса алғанда, Ақпаратты таратудың әртүрлі форматтары мен арналары қолданылады.
Дауыстарды санау-бұл сайлаудың тағы бір маңызды кезеңі, оны ОСК бақылайды. Бұл процестің ашықтығын қамтамасыз ету үшін комиссия барлық сайлау учаскелерінде қатаң сақталуы тиіс бірқатар рәсімдер мен стандарттарды әзірледі. Дауыстарды санау көпшілік алдында, саяси партиялардың, қоғамдық ұйымдардың және халықаралық миссиялардың бақылаушыларының қатысуымен жүргізіледі. Бұл бұрмалану қаупін азайтуға және қорытынды нәтижелердің дәлдігіне кепілдік береді.
Қазақстандағы сайлау мониторингі ішкі бақылауды ғана емес, сонымен қатар халықаралық байқаушыларды тартуды да қамтиды. ОСК ЕҚЫҰ, Шанхай ынтымақтастық ұйымы және басқалар сияқты халықаралық ұйымдармен белсенді ынтымақтасады. Бұл ынтымақтастық тәжірибе алмасуға және сайлау стандарттарын арттыруға ықпал етеді. Халықаралық бақылаушылар сайлаудың ашықтығы мен адалдығын қамтамасыз етуде, сондай-ақ олардың нәтижелеріне халықаралық қауымдастықтың сенімін арттыруда маңызды рөл атқарады.
ОСК сайлау науқаны кезінде келіп түскен азаматтардың шағымдары мен өтініштерін қарауға ерекше назар аударады. Комиссия барлық өтініштерге жедел ден қояды, Мұқият тексерулер жүргізеді және бұзушылықтар анықталған жағдайда шаралар қабылдайды. Бұл жекелеген учаскелердегі дауыс беру нәтижелерінің күшін жоюды да, елеулі бұзушылықтар болған жағдайда қылмыстық іс қозғауды да қамтуы мүмкін. Шағымдармен жұмыс істеудегі ашықтық пен ашықтық азаматтардың сайлау жүйесіне деген сенімін арттыруға ықпал етеді.
ОСК сайлау заңнамасын жетілдірумен де белсенді айналысады. Бұл процесте комиссия Үкіметпен, Парламентпен және басқа да мемлекеттік органдармен, сондай-ақ азаматтық қоғам өкілдерімен тығыз жұмыс істейді. Бұл жұмыстың негізгі мақсаты-сайлау заңнамасын қазіргі саяси өмірдің халықаралық стандарттары мен шындықтарына сәйкестендіру. Бұл әділ және бәсекеге қабілетті сайлау өткізу үшін неғұрлым қолайлы жағдайлар жасауға мүмкіндік береді.
ОСК жұмысының ажырамас бөлігі сайлау алдында ақпараттық-түсіндіру науқанын дайындау және өткізу болып табылады. Бұған кандидаттарға, саяси партияларға, сайлау комиссияларының мүшелеріне және бақылаушыларға семинарлар, тренингтер мен консультациялар өткізу кіреді. Мұндай іс-шаралар сайлау процесіне қатысушылардың құқықтық сауаттылығын арттыруға және сайлаудағы бұзушылықтар деңгейін төмендетуге бағытталған. ОСК сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарымен белсенді өзара іс-қимыл жасайды, оларға сайлау барысы туралы жедел және сенімді ақпарат береді.
Соңғы жылдары Қазақстан ОСК сайлау процесіне жаңа технологияларды енгізу бойынша белсенді жұмыс жүргізуде. Электрондық дауыс беруді дамыту басым бағыттардың бірі болып табылады. Мұндай технологияларды енгізу дауыс беру процесін сайлаушыларға ыңғайлы етуге және қателіктер мен бұрмалану қаупін азайтуға мүмкіндік береді. Айта кету керек, жаңа технологияларды енгізу мұқият дайындық пен тестілеумен бірге жүреді, бұл сайлау күнінде сәтсіздіктер мен басқа да техникалық проблемаларды болдырмайды.
Қазақстан ОСК күрделі және көп қырлы жұмысы елдегі адал, ашық және демократиялық сайлауды қамтамасыз етуге бағытталған. Комиссия демократиялық институттарды нығайтуда және азаматтардың саяси жүйеге деген сенім деңгейін арттыруда маңызды функцияны орындайды. Қазақстанның алдында тұрған жаһандық сын-қатерлер мен өзгерістер жағдайында ОСК сайлау процесін жетілдіру бойынша жұмысты жалғастыруда, бұл елдің тұрақты және тұрақты дамуының кепілі болып табылады.
Қорытындылай келе, Қазақстанның Орталық сайлау комиссиясының жұмысы демократиялық сайлау процесін қамтамасыз етудің негізгі элементі болып табылатынын атап өтуге болады. Оның қызметі сайлаудың барлық қатысушылары үшін тең жағдай жасауға, сайлау процесінің ашықтығы мен адалдығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ азаматтардың сайлауға деген сенім деңгейін арттыруға бағытталған. Жаңа технологияларды енгізу және халықаралық ынтымақтастық ОСК-ға уақытпен қатар жүруге және қазіргі саяси өмірдің сын-тегеуріндеріне жауап беруге мүмкіндік береді. Қазақстандағы адал және ашық сайлауға кепілдік беру үшін сайлау заңнамасын жетілдіру және сайлау процесіне қатысушылардың барлығының құқықтық сауаттылық деңгейін арттыру жөніндегі жұмысты күшейтуді жалғастыру маңызды.
NO-COMMENT ақпарат
