Сайлау-бұл азаматтарға өз еріктерін білдіруге және олардың мүдделерін білдіретіндерді таңдауға мүмкіндік беретін демократияның негізгі элементтерінің бірі. Қазақстанда, басқа елдердегідей, сайлау саяси өмірде маңызды рөл атқарады және билікті заңдастырудың негізгі тетігі болып табылады. Алайда, қоғамның бұл процеске деген сенімі оның қаншалықты ашық, адал және әділ екендігіне байланысты. Азаматтардың сайлауға деген сенім деңгейіне әсер ететін маңызды аспектілердің бірі-сайлау процесін ақпараттық қолдау.
Қазақстанда сайлауды ақпараттық сүйемелдеу азаматтарды сайлау науқанының барлық кезеңдері туралы толық және объективті ақпаратпен қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешені болып табылады. Бұған бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау, қоғамдық пікірмен жұмыс істеу, пікірталастар мен пікірталастар ұйымдастыру, дауыс беру барысы мен оның нәтижелері туралы мәліметтерді жариялау кіреді. Бұл процесс жұртшылық үшін неғұрлым ашық және қолжетімді болса, азаматтардың сайлау қорытындыларына деген сенім деңгейі соғұрлым жоғары болады.
Тарихи тұрғыдан алғанда, Қазақстанда сайлауды ақпараттық сүйемелдеу процесі елеулі өзгерістерге ұшырады. Егер тәуелсіздік алғаннан кейінгі алғашқы жылдары ақпараттық қолдау мемлекеттік органдармен шектеліп, бақыланатын болса, онда медиа және интернет-технологиялардың дамуымен жағдай өзгере бастады. Тәуелсіз бұқаралық ақпарат құралдарының пайда болуы және азаматтық қоғамның жандануы сайлау процестерін ашық талқылауға ықпал етті, бұл өз кезегінде оларға деген сенім деңгейінің артуына әсер етті.
Соған қарамастан, айтарлықтай прогреске қарамастан, сайлауды ақпараттық қолдаудың ашықтығы мен объективтілігі мәселелері өзекті болып қала береді. Мұндағы басты мәселе-әртүрлі саяси күштердің ықпалына түсуі мүмкін кейбір бұқаралық ақпарат құралдарының Тәуелсіздігінің жеткіліксіздігі. Бұл ақпараттың бұрмалануына, кандидаттар мен партиялардың қызметін біржақты жариялауға, сондай-ақ қоғамдық пікірді манипуляциялауға әкелуі мүмкін. Мұндай жағдайларда азаматтардың болып жатқан оқиғалардың жан-жақты және бейтарап көрінісін қамтамасыз ететін баламалы ақпарат көздеріне қол жеткізуін қамтамасыз ету маңызды.
Тағы бір маңызды аспект-сайлауды ақпараттық қолдаудағы әлеуметтік желілер мен интернет-платформалардың рөлі. Соңғы жылдары цифрлық медианың сайлау процестеріне әсерінің өсуі байқалды. Әлеуметтік медиа тек кандидаттар мен сайлаушылар арасындағы байланыс құралы ғана емес, сонымен қатар пікір алмасу, өзекті мәселелерді талқылау және үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу алаңына айналды. Алайда, әлеуметтік медианы пайдалану белгілі бір тәуекелдерді тудырады, мысалы, жалған ақпарат пен жалған жаңалықтардың таралуы, бұл сайлауға деген сенім деңгейіне теріс әсер етуі мүмкін.
Осы тәуекелдерді азайту және сайлауды ақпараттық қолдаудың ашықтығын қамтамасыз ету үшін медиа мазмұнын бақылау мен бақылаудың тиімді тетіктерін әзірлеу және енгізу қажет. Бұған бұқаралық ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде таратылған ақпаратты тексеруге және талдауға қатысатын тәуелсіз ұйымдар құру, сондай-ақ сайлау кезеңінде БАҚ қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу кіруі мүмкін.
Сонымен қатар, сайлауға деген сенім деңгейін арттыруда азаматтық қоғамның ақпараттық сүйемелдеу процесіне белсенді қатысуы маңызды рөл атқарады. Әртүрлі қоғамдық ұйымдардың бақылаушылары сайлаудың барысын бақылау және ықтимал бұзушылықтар туралы хабарлау арқылы олардың ашықтығы мен объективтілігін қамтамасыз етуге ықпал ете алады. Бұл процеске азаматтар неғұрлым көп қатысса, қоғамдық пікірді басқару және дауыс беру нәтижелерін бұрмалау соғұрлым қиын болады.
Сондай-ақ сайлауды ақпараттық сүйемелдеу саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өту қажет. Қазақстан ЕҚЫҰ және БҰҰ сияқты халықаралық ұйымдармен белсенді өзара іс-қимыл жасайды, олар сайлауды өткізуге және олардың ашықтығына мониторинг жүргізуге жәрдемдеседі. Халықаралық бақылаушылар сайлау процестерінің объективтілігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады, бұл ел ішінде де, халықаралық аренада да сенімділікті арттыруға ықпал етеді.
Сайлауды ақпараттық сүйемелдеу Азаматтарға арналған түрлі білім беру және ағарту бағдарламаларын өткізуді де қамтиды. Сайлаушылардың өз құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ дауыс беру процедуралары туралы жақсы хабардар болуы маңызды. Бұл көптеген түсініспеушіліктерді болдырмауға және сайлау процесіне деген сенімді арттыруға көмектеседі. Азаматтарға арналған семинарлар, тренингтер және басқа да білім беру іс-шараларын ұйымдастыру олардың сайлау процесі туралы түсінігін едәуір жақсартып, сайлауға қатысуға дайындығын арттыра алады.
Еліміздің болашағы және сайлау процесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылатын жастарға ерекше назар аудару керек. Жастар көбінесе ең белсенді және қабылдаушы аудитория болып табылады, сондықтан олардың сайлау туралы жақсы хабардар болуы және олардың маңыздылығын түсінуі маңызды. Бұл тұрғыда ақпараттық сүйемелдеу жастардың мүдделері мен қажеттіліктеріне, жаңа технологиялар мен заманауи ақпарат беру форматтарын қолдануға бейімделуі керек.
Сайлауды ақпараттық сүйемелдеу процесінде Мемлекеттік органдардың рөлін жеке қарастырған жөн. Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы (ҚР ОСК) сайлаудың ақпараттық ашықтығы мен ашықтығын қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады. ҚР ОСК сайлау барысы туралы деректерді үнемі жариялайды, кандидаттар мен партиялар туралы ақпаратқа қол жеткізуді ұсынады, сондай-ақ БАҚ үшін баспасөз конференциялары мен брифингтер ұйымдастырады. ҚР ОСК-ның азаматтық қоғаммен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимылы да маңызды аспект болып табылады, бұл сайлауға деген сенім деңгейін арттыруға ықпал етеді.
Алайда, барынша ашықтық пен объективтілікке қол жеткізу үшін мемлекеттік органдар ақпарат беріп қана қоймай, азаматтармен белсенді өзара іс-қимыл жасап, олардың сұрақтарына жауап беріп, туындайтын проблемаларды шешуі тиіс. Сайлау туралы ақпараттың мүмкіндігі шектеулі жандар мен шалғай аймақтардың тұрғындарын қоса алғанда, барлық санаттағы азаматтар үшін қолжетімді болуы маңызды. Ол үшін теледидар, радио, баспа басылымдары және интернет платформалары сияқты әртүрлі байланыс арналарын пайдалану қажет.
Сайлау кезеңінде ақпарат тарату жауапкершілігінің аспектісі де маңызды. Демократиялық қоғам жағдайында ақпарат сенімді және дәлелденген болуы керек, ал жалған немесе манипуляциялық ақпаратты таратушылар жауапты болуы керек. Ақпараттық сүйемелдеуді бұзушыларға қатысты неғұрлым қатаң шараларды енгізу қоғамның сайлауға деген сенімін нығайту жолындағы қадамдардың бірі болуы мүмкін.
Соңғы жылдары Қазақстанда сайлау кезеңінде ақпараттық белсенділікті күшейту үрдісі байқалады. Бұл саяси бәсекелестіктің өсуіне және қоғамның сайлау процесіне деген қызығушылығына байланысты. Осыған байланысты сайлау процесіне қатысушылардың барлығының мүдделерін ескере отырып, ақпараттық сүйемелдеудің теңдестірілген болуы маңызды. Бұл қарама-қайшылықты болдырмайды және сайлауға деген халықтың сенімін арттырады.
Тағы бір маңызды аспект-сайлау процесінде қаржылық есептіліктің ашықтығы мен ашықтығын қамтамасыз ету. Азаматтар сайлау өткізуге бөлінген қаражаттың қалай пайдаланылатыны, сондай-ақ партиялар мен кандидаттарды қаржыландыру туралы ақпаратқа қол жеткізе алуы тиіс. Бұл сайлау процесінде сыбайлас жемқорлық пен қиянаттың алдын алуға мүмкіндік береді және олардың нәтижелеріне деген сенімді арттырады.
Сайлауды ақпараттық сүйемелдеу саласындағы Қазақстан үшін сын-тегеуріндердің бірі азаматтарды ақпараттандыру процесіне заманауи технологиялар мен құралдарды ықпалдастыру қажеттілігі болып табылады. Қоғамды цифрландыру сайлаушылар мен мемлекеттік органдар арасындағы өзара іс-қимылды жақсарту үшін жаңа мүмкіндіктер ашады, сонымен қатар қоғамға жаңа сын-қатерлер туғызады. Сайлаудың ақпараттық қолдауы уақыт талабына сай болуы, технологияның дамуын ескеруі және қауіпсіздік пен деректерді қорғаудың жоғары деңгейін қамтамасыз етуі маңызды.
Осылайша, Қазақстандағы сайлауды ақпараттық сүйемелдеу сайлау процесіне қоғамдық сенімді қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Ақпараттың ашықтығы, ашықтығы мен қолжетімділігі, сондай-ақ азаматтық қоғам мен халықаралық ұйымдардың белсенді қатысуы азаматтардың сайлауға деген сенімін нығайтуға және биліктің заңдылығын қамтамасыз етуге ықпал ететін маңызды факторлар болып табылады. Қазақстанда демократияның тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін қоғамның заманауи сын-қатерлері мен қажеттіліктерін ескере отырып, сайлауды ақпараттық сүйемелдеу жүйесін жетілдіру бойынша жұмысты жалғастыру маңызды.
NO-COMMENT ақпарат
