Бүгін – Жалпыхалықтық референдум, деп хабарлайды No-comment.kz ақпараттық агенттігі.
Қазақстан азаматтары Атом электр станциясын салуға қатысты шешім қабылдайды. Ол үшін АЭС-ті қолдап, немесе қарсылық білдіріп дауыс береді. Түркістан облысының тұрғындары АЭС салуға қатысты референдумда белсенділік танытып жатыр.
Бұл еліміз тәуелсіздік алғалы өтіп жатқан төртінші референдум. Ал бұл – саяси өзгерістерге қатысы жоқ алғашқы референдум. Референдум күні Түркістан облысында 1 млн 180 мыңнан астам дауыс беруге құқылы. Өңірде 17 аудан-қала бойынша 945 референдум учаскесі жұмыс істейді. Бүгін облыс әкімі Дархан Сатыбалды Түркістан қаласындағы №133 учаскесіне барып, өз таңдауын жасады.
ҚР Орталық референдум комиссиясынан 13 республикалық қоғамдық бірлестік, Түркістан облыстық аумақтық референдум комиссиясынан 32 қоғамдық бірлестік аккредитациядан өткен.
Барлық 945 референдум учаскесінде 6 433 байқаушы мен 20 мобильді капитан жұмыс істеуде. Сондай-ақ 167 ауылдық елді мекенде тұрғындарды тексеру үшін жылжымалы медициналық пункттер жұмыс істеп тұр. Барлық учаскелер талапқа сай жабдықталды. Мүгедектігі бар азаматтар үшін арнайы құрылғылар қойылған.
Дауыс беру - азаматтардың тұрғылықты жері бойынша референдум учаскелерінде өтеді. Учаскелер 07:00-ден 20:00-ге дейін ашық болады. Азаматтар жеке куәлігін не төлқұжатын көрсету арқылы дауыс бере алады. Айта кетейік, бүгін облыс бойынша қоғамдық көліктер тегін қатынайды. Тұрғындарға референдум күні мен орны көрсетілген шақыру қағаздары, смс хабарламалар таратылды. Дауыс беру нәтижелері 7-12 қазан аралығында жарияланады.
Атом электр станциясын салу мәселесі бойынша Референдум қазақстандықтар мен әсіресе Түркістан облысының тұрғындары арасында үлкен қызығушылық тудырды. Бұл тақырып бірнеше ай бойы белсенді түрде талқыланып, энергетикалық қауіпсіздіктің, экологиялық тәуекелдердің және ел үшін экономикалық пайданың маңызды аспектілерін қозғады. Көптеген азаматтар атом электр станциясын салу жобасында Қазақстанның энергетикалық тәуелсіздігін нығайту мүмкіндігін көреді, ал басқалары ықтимал экологиялық зардаптарға және денсаулыққа ықтимал қатерге алаңдаушылық білдіреді.
Референдумға дайындық бүгінгі күнге дейін басталды. Қазақстан Республикасының Орталық референдум комиссиясы (ҚР Орталық комитеті) жергілікті билік органдарымен және қоғамдық ұйымдармен бірлесіп, Азаматтарға атом энергетикасының күрделі тақырыбын түсінуге көмектесетін ақпараттық науқандар өткізді. Арнайы ақпараттық брошюралар, бейнероликтер және қоғамдық талқылаулар осы бағдарламаның бір бөлігі болды, ол процестің барынша ашықтығын қамтамасыз етуді және жобаның ықтимал салдары мен артықшылықтары туралы халықты хабардар етуді мақсат етті.
Түркістан облысының тұрғындары арасында белсенділік пен азаматтық жауапкершіліктің жоғары деңгейі байқалады. Жекелеген тұрғындар бұл референдум олар үшін Қазақстанның болашағына тікелей әсер ететін шын мәнінде маңызды мәселе бойынша өз пікірін білдіруге мүмкіндік болғанын атап өтті. Ауыл шаруашылығы мен экологиялық тепе-теңдіктің маңызы дәстүрлі түрде жоғары аймақта атом электр станцияларын салу туралы пікірлер екіге бөлінді, бірақ бұл адамдардың учаскелерге келуіне және өз таңдауын жасауына кедергі болмады.
Бүгінгі референдумның ерекшеліктерінің бірі-оның халықты кең қамтуы. Түркістан облысында алғаш рет қосымша жылжымалы дауыс беру пункттері ұйымдастырылды, бұл Сарыағаш, Мақтаарал, Отырар және Бәйдібек сияқты шалғайдағы ауылдық елді мекендердің тұрғындарына қалаға бармай-ақ дауыс беруге қатысуға мүмкіндік берді. Бұл тәсіл дауыс берудің қол жетімділігін едәуір арттырды және биліктің тұрғылықты жеріне қарамастан әр азаматтың мүдделерін ескеруге деген ұмтылысын көрсетті.
Мүмкіндігі шектеулі азаматтар үшін арнайы жағдайлар да қарастырылды: учаскелерде пандустар орнатылды, сондай-ақ дауыс берудің ыңғайлылығы мен құпиялылығын қамтамасыз ету үшін арнайы құрылғылармен жабдықталған дауыс беру бөлмелері ұйымдастырылды. Кейбір учаскелер есту қабілеті нашар сайлаушыларға сурдоаудармашылар қызметін ұсынды.
Дауыс беру күні бүкіл облыс бойынша қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету бойынша қосымша шаралар қабылданды. Полиция мен еріктілер ықтимал бұзушылықтардың алдын алу және іс-шараның қауіпсіз өтуін қамтамасыз ету үшін учаскелерді патрульдеді. Бұл процесте қазақстандық қоғамдық бірлестіктердің өкілдері де, халықаралық ұйымдардың өкілдері де ерекше рөл атқарды. Олардың қатысуы дауыс берудің ашықтығы мен объективтілігін қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті.
Референдум сонымен қатар цифрландырудың жоғары деңгейін және Қазақстанның заманауи технологияларды енгізуге дайындығын көрсетті. Көптеген учаскелерде сайлаушыларды тіркеу үшін электронды құрылғылар қолданылды, бұл процесті тездетіп, қателіктер ықтималдығын азайтты. Референдум қарсаңында арнайы цифрлық платформа әзірленді, ол арқылы азаматтар қай учаскеде тіркелгенін тексеріп, дауыс беру уақыты мен орны туралы хабарлама ала алады.
Атом электр станциясын салу мәселесі күрделі және әртүрлі көзқарастарды тудыратынына қарамастан, Қазақстан азаматтары ел үшін маңызды шешімдерді қабылдауға қатысу мәселесінде бірлікті көрсетті. Тәуелсіздік алғаннан бері мұндай референдумдар жиі өткізілмеді және бүгінгі күн Қазақстанның демократиялық дамуындағы көптеген адамдар үшін маңызды кезең болды.
Референдумға дайындық бүгінгі күнге дейін басталды. Қазақстан Республикасының Орталық референдум комиссиясы (ҚР Орталық комитеті) жергілікті билік органдарымен және қоғамдық ұйымдармен бірлесіп, Азаматтарға атом энергетикасының күрделі тақырыбын түсінуге көмектесетін ақпараттық науқандар өткізді. Арнайы ақпараттық брошюралар, бейнероликтер және қоғамдық талқылаулар осы бағдарламаның бір бөлігі болды, ол процестің барынша ашықтығын қамтамасыз етуді және жобаның ықтимал салдары мен артықшылықтары туралы халықты хабардар етуді мақсат етті.
Түркістан облысының тұрғындары арасында белсенділік пен азаматтық жауапкершіліктің жоғары деңгейі байқалады. Жекелеген тұрғындар бұл референдум олар үшін Қазақстанның болашағына тікелей әсер ететін шын мәнінде маңызды мәселе бойынша өз пікірін білдіруге мүмкіндік болғанын атап өтті. Ауыл шаруашылығы мен экологиялық тепе-теңдіктің маңызы дәстүрлі түрде жоғары аймақта атом электр станцияларын салу туралы пікірлер екіге бөлінді, бірақ бұл адамдардың учаскелерге келуіне және өз таңдауын жасауына кедергі болмады.
Бүгінгі референдумның ерекшеліктерінің бірі-оның халықты кең қамтуы. Түркістан облысында алғаш рет қосымша жылжымалы дауыс беру пункттері ұйымдастырылды, бұл Сарыағаш, Мақтаарал, Отырар және Бәйдібек сияқты шалғайдағы ауылдық елді мекендердің тұрғындарына қалаға бармай-ақ дауыс беруге қатысуға мүмкіндік берді. Бұл тәсіл дауыс берудің қол жетімділігін едәуір арттырды және биліктің тұрғылықты жеріне қарамастан әр азаматтың мүдделерін ескеруге деген ұмтылысын көрсетті.
Мүмкіндігі шектеулі азаматтар үшін арнайы жағдайлар да қарастырылды: учаскелерде пандустар орнатылды, сондай-ақ дауыс берудің ыңғайлылығы мен құпиялылығын қамтамасыз ету үшін арнайы құрылғылармен жабдықталған дауыс беру бөлмелері ұйымдастырылды. Кейбір учаскелер есту қабілеті нашар сайлаушыларға сурдоаудармашылар қызметін ұсынды.
Дауыс беру күні бүкіл облыс бойынша қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету бойынша қосымша шаралар қабылданды. Полиция мен еріктілер ықтимал бұзушылықтардың алдын алу және іс-шараның қауіпсіз өтуін қамтамасыз ету үшін учаскелерді патрульдеді. Бұл процесте қазақстандық қоғамдық бірлестіктердің өкілдері де, халықаралық ұйымдардың өкілдері де ерекше рөл атқарды. Олардың қатысуы дауыс берудің ашықтығы мен объективтілігін қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті.
Референдум сонымен қатар цифрландырудың жоғары деңгейін және Қазақстанның заманауи технологияларды енгізуге дайындығын көрсетті. Көптеген учаскелерде сайлаушыларды тіркеу үшін электронды құрылғылар қолданылды, бұл процесті тездетіп, қателіктер ықтималдығын азайтты. Референдум қарсаңында арнайы цифрлық платформа әзірленді, ол арқылы азаматтар қай учаскеде тіркелгенін тексеріп, дауыс беру уақыты мен орны туралы хабарлама ала алады.
Атом электр станциясын салу мәселесі күрделі және әртүрлі көзқарастарды тудыратынына қарамастан, Қазақстан азаматтары ел үшін маңызды шешімдерді қабылдауға қатысу мәселесінде бірлікті көрсетті. Тәуелсіздік алғаннан бері мұндай референдумдар жиі өткізілмеді және бүгінгі күн Қазақстанның демократиялық дамуындағы көптеген адамдар үшін маңызды кезең болды.
