ҚР Орталық сайлау комиссиясы «2024 жылғы 8 желтоқсанға тағайындалған мәслихаттардың шығып қалған депутаттарының орнына сайлауды әзірлеу мен өткізудің мәселелері» тақырыбындағы кезекті көшпелі семинар Шымкент қаласында өтті, деп хабарлайды No-comment.kz ақпараттық агенттігі.
Орталық сайлау комиссиясы төрағасының тапсырмасына сай Шымкент қаласында ұйымдастырылған көшпелі семинарға Орталық сайлау комиссиясысының мүшесі Асылбек Ақжайықұлы Смағұлов, ОСК аппаратының электораттық оқытуды ұйымдастыру, сайлау процесін ұйымдастыру, бюджетті жоспарлау және атқару бөлімдерінің басшылары Айгерім Тажиева, Сәуле Қозыбаева, Гүлназ Кембаевамен бірге Шымкент қаласы, Жамбыл, Түркістан облыстары аумақтық және округтік сайлау комиссияларының қызметкерлері де қатысты.
Алдын-ала құрылған жоспарға сәйкес семинарда қатысушы комиссия мүшелерінің сайлау заңнамасын білу деңгейін анықтайтын сайлау процесінде орын алған жағдайларды сүреттейтін нақты кейстермен жұмыс жүрді. Үш аумақтан жиналған елуге жуық қатысушы 4 топқа теңдей бөлінген соң, өздері таңдап алған кейстерді талқылауға кірісті. Сайлау процесін ұйымдастыру, үміткерлерді ұсыну мен тіркеу, ақпараттандыру, сайлауалды үгіт және байқаушылармен жұмыс, сайлауды қаржыландыру, қолданыстағы заңнаманы сақтау жөніндегі дайындалған кейстердің барлығы қызу талқыға түсті.
Талқылау қорытындысымен әр топ өкілінің сарапшылық пікіріне қатысты өзге топтар да өз ойларын ортаға сала отырып, түпкілікті ортақ қорытындыға келіп отырды.
Семинар жұмысын қорытындылаған Асылбек Айжарықұлы, ұйымдастыру мәселелеріне қатысты ойын ортаға салып, алған тәжірибелерін алдағы сайлау процестерінде ұтымды қолдану қажеттілігін атап өтті.
Шымкентте ұйымдастырылған ҚР Орталық сайлау комиссиясының кезекті көшпелі семинары сайлау комиссиялары мүшелерінің кәсіби деңгейін арттыру үшін маңызды оқиға болды. Бұл іс-шара сайлауды өткізуге жауапты кадрларды даярлауға кешенді көзқарастың маңыздылығын көрсетті, әсіресе 2024 жылғы 8 желтоқсанға тағайындалған мәслихаттардың шығып қалған депутаттарының орнына алдағы сайлауды ескере отырып.
Семинар қатысушыларға сайлау заңнамасының теориялық аспектілерімен танысып қана қоймай, алынған ақпаратты практикалық қолдану арқылы өз білімдерін тереңдетуге мүмкіндік берді. Ұйымдастырушылар ұсынған кейстермен жұмыс аясында қатысушылар шешуді талап ететін нақты жағдайларға тап болды. Бұл комиссияның әрбір мүшесіне ұйымдастырушы, үміткер немесе бақылаушы болсын, сайлау процесіне қатысушы ретінде сезінуге мүмкіндік берді. Топтарда жұмыс істеу семинардың ең өнімді элементтерінің біріне айналды. Қатысушылар сайлау процесін ұйымдастыру, соның ішінде логистиканы жоспарлау, дауыс беру учаскелерін орналастыру және оларды қажетті жабдықтармен қамтамасыз ету сияқты мәселелерді талқылады. Кандидаттарды ұсыну және тіркеу рәсімдеріне, құжаттарды тапсыру кезінде болуы мүмкін қателіктерді талдауға, сондай-ақ олардың алдын алу тәсілдеріне ерекше назар аударылды.
Үгіт-насихат тақырыптары талқылаудың негізгі аспектілерінің біріне айналды. Қатысушылар медиа ресурстарды пайдалану және әкімшілік ресурстарды пайдаланумен байланысты бұзушылықтардың алдын алу сияқты барлық үміткерлер үшін тең жағдайларды қамтамасыз ету тәжірибесімен бөлісті. Байқаушылармен жұмыс ерекше қызығушылық тудырды, онда сайлау процесінің ашықтығын қамтамасыз ету тәсілдері, азаматтық қоғам өкілдерімен өзара іс-қимыл және даулы жағдайларды жедел шешу талқыланды. Сайлауды қаржыландыру да маңызды тақырыпқа айналды. Қатысушылар бюджеттік тәртіп, есеп беру және шығындарды бақылау мәселелерін зерттеді, бұл процестің ашықтығы мен сенімділігін қамтамасыз етудің маңызды аспектісі болып табылады.
Семинардың ерекшеліктерінің бірі бірден үш аумақ өкілдерінің қатысуы болды: Шымкент қаласы, Жамбыл және Түркістан облыстары. Бұл қатысушыларға алдыңғы сайлау науқандары кезінде алған тәжірибелерімен алмасуға мүмкіндік берді. Түркістан облысының өкілдері толыққанды ақпараттық науқанды ұйымдастыру қиынырақ болатын ауылдық жерлерде сайлау өткізу ерекшелігіне назар аударды. Өз кезегінде Жамбыл облысынан келген әріптестер сайлау комиссияларын техникалық қолдау үшін еріктілер ретінде жастарды тарту тәжірибесі туралы айтып берді. Мұндай пікір алмасу әмбебап шешімдерді де, аймақтық ерекшеліктерді де ескеруге мүмкіндік беретін мәселелерді шешудің бірыңғай тәсілін қалыптастырудың маңызды құралына айналды.
Цифрландыру мәселелеріне ерекше назар аударылды. Қазіргі заманғы сын-қатерлер жағдайында сайлау процесіне цифрлық технологияларды енгізу дауыс берудің ашықтығы мен ыңғайлылығын арттыру үшін қажетті қадамға айналады. Қатысушыларға электрондық сайлаушыларды есепке алу жүйелері, дауыс беру процесін бақылау платформалары және азаматтардың өтініштерімен жұмыс істеуге арналған цифрлық құралдар сияқты жаңа цифрлық құралдарға шолу ұсынылды. Мұндай инновациялар сайлаушылар тізімін құрудағы қателіктерді болдырмауға, нақты уақыт режимінде келуді бақылауға және азаматтардың өтініштері мен шағымдарын жедел өңдеуге көмектеседі. Орталық сайлау комиссиясының мамандары техникалық ақауларды азайту және цифрлық технологияларды пайдалануға деген сенімділікті арттыру үшін комиссия мүшелерін осы жүйелермен жұмыс істеуге үйрету қажеттігін атап өтті.
Азаматтық қоғамды қолдауға көп көңіл бөлінді. Қатысушылар сайлаудың ашықтығын қамтамасыз етуде байқаушылар мен жұртшылық өкілдерінің белсенді қатысуының маңыздылығын талқылады. Семинар халықаралық және жергілікті бақылаушылармен өзара іс-қимыл бойынша ұсыныстарды, соның ішінде олардың ақпарат пен рәсімдерге еркін қол жеткізуі үшін жағдай жасауды қарастырды. Азаматтық қоғаммен диалогқа ашықтық пен дайындық сайлау процесіне деген сенімді нығайтуға ғана емес, оның заңдылығын арттыруға да көмектеседі. Бұл шаралар сайлау процедураларының әділдігі мен ашықтығын қамтамасыз етудегі маңызды қадам болды.
Кейстермен жұмыс істеу форматы оқытудың ең тиімді әдісі болып танылды. Теориялық білімді практикалық жағдайларда қолдану комиссия мүшелеріне олардың мағынасын жақсы түсінуге көмектеседі және жедел шешім қабылдау үшін қажетті дағдыларды дамытады. Қатысушылар сайлау процесінің нақты аспектілері бойынша тақырыптық тренингтерді қоса алғанда, осындай іс-шараларды тұрақты негізде өткізуге ниет білдірді. Сондай-ақ, семинарлардың форматын кеңейту, оларға саяси партиялардың өкілдерін, кандидаттар мен журналистерді сайлау процесі туралы толық түсінік қалыптастыру және барлық қатысушылар арасындағы өзара әрекеттесуді жақсарту үшін шақыру ұсынылды.
Қорытындылай келе, Асылбек Айжарықұлы алдағы сайлау процестерінде алған тәжірибесін қолданудың маңыздылығын атап өтті. Ол қатысушыларға олардың басты міндеті сайлаудың адалдығын, ашықтығын және демократиялығын қамтамасыз ету екенін еске салды. Семинарда алынған білім комиссия мүшелеріне өңірлердің ерекшеліктерін және ағымдағы сын-тегеуріндерді ескере отырып, өз міндеттерін орындауға ұтымды қарауға көмектеседі. Қатысушылар ұйымдастырушыларға іс-шараға дайындықтың жоғары деңгейі үшін алғыс білдіріп, мұндай семинарлар тек кәсібилікті арттыруға ғана емес, сонымен қатар Қазақстанның сайлау жүйесіне деген сенімді нығайтуға ықпал ететінін атап өтті.
Мұндай іс-шараларды өткізу Орталық сайлау комиссиясының сайлау процестерінің сапасын арттыруға бағытталған стратегиясының маңызды бөлігіне айналады. Бұл ағымдағы міндеттерді шешуге және болашақта сайлауды сәтті өткізуге негіз қалауға мүмкіндік береді.
Семинар қатысушыларға сайлау заңнамасының теориялық аспектілерімен танысып қана қоймай, алынған ақпаратты практикалық қолдану арқылы өз білімдерін тереңдетуге мүмкіндік берді. Ұйымдастырушылар ұсынған кейстермен жұмыс аясында қатысушылар шешуді талап ететін нақты жағдайларға тап болды. Бұл комиссияның әрбір мүшесіне ұйымдастырушы, үміткер немесе бақылаушы болсын, сайлау процесіне қатысушы ретінде сезінуге мүмкіндік берді. Топтарда жұмыс істеу семинардың ең өнімді элементтерінің біріне айналды. Қатысушылар сайлау процесін ұйымдастыру, соның ішінде логистиканы жоспарлау, дауыс беру учаскелерін орналастыру және оларды қажетті жабдықтармен қамтамасыз ету сияқты мәселелерді талқылады. Кандидаттарды ұсыну және тіркеу рәсімдеріне, құжаттарды тапсыру кезінде болуы мүмкін қателіктерді талдауға, сондай-ақ олардың алдын алу тәсілдеріне ерекше назар аударылды.
Үгіт-насихат тақырыптары талқылаудың негізгі аспектілерінің біріне айналды. Қатысушылар медиа ресурстарды пайдалану және әкімшілік ресурстарды пайдаланумен байланысты бұзушылықтардың алдын алу сияқты барлық үміткерлер үшін тең жағдайларды қамтамасыз ету тәжірибесімен бөлісті. Байқаушылармен жұмыс ерекше қызығушылық тудырды, онда сайлау процесінің ашықтығын қамтамасыз ету тәсілдері, азаматтық қоғам өкілдерімен өзара іс-қимыл және даулы жағдайларды жедел шешу талқыланды. Сайлауды қаржыландыру да маңызды тақырыпқа айналды. Қатысушылар бюджеттік тәртіп, есеп беру және шығындарды бақылау мәселелерін зерттеді, бұл процестің ашықтығы мен сенімділігін қамтамасыз етудің маңызды аспектісі болып табылады.
Семинардың ерекшеліктерінің бірі бірден үш аумақ өкілдерінің қатысуы болды: Шымкент қаласы, Жамбыл және Түркістан облыстары. Бұл қатысушыларға алдыңғы сайлау науқандары кезінде алған тәжірибелерімен алмасуға мүмкіндік берді. Түркістан облысының өкілдері толыққанды ақпараттық науқанды ұйымдастыру қиынырақ болатын ауылдық жерлерде сайлау өткізу ерекшелігіне назар аударды. Өз кезегінде Жамбыл облысынан келген әріптестер сайлау комиссияларын техникалық қолдау үшін еріктілер ретінде жастарды тарту тәжірибесі туралы айтып берді. Мұндай пікір алмасу әмбебап шешімдерді де, аймақтық ерекшеліктерді де ескеруге мүмкіндік беретін мәселелерді шешудің бірыңғай тәсілін қалыптастырудың маңызды құралына айналды.
Цифрландыру мәселелеріне ерекше назар аударылды. Қазіргі заманғы сын-қатерлер жағдайында сайлау процесіне цифрлық технологияларды енгізу дауыс берудің ашықтығы мен ыңғайлылығын арттыру үшін қажетті қадамға айналады. Қатысушыларға электрондық сайлаушыларды есепке алу жүйелері, дауыс беру процесін бақылау платформалары және азаматтардың өтініштерімен жұмыс істеуге арналған цифрлық құралдар сияқты жаңа цифрлық құралдарға шолу ұсынылды. Мұндай инновациялар сайлаушылар тізімін құрудағы қателіктерді болдырмауға, нақты уақыт режимінде келуді бақылауға және азаматтардың өтініштері мен шағымдарын жедел өңдеуге көмектеседі. Орталық сайлау комиссиясының мамандары техникалық ақауларды азайту және цифрлық технологияларды пайдалануға деген сенімділікті арттыру үшін комиссия мүшелерін осы жүйелермен жұмыс істеуге үйрету қажеттігін атап өтті.
Азаматтық қоғамды қолдауға көп көңіл бөлінді. Қатысушылар сайлаудың ашықтығын қамтамасыз етуде байқаушылар мен жұртшылық өкілдерінің белсенді қатысуының маңыздылығын талқылады. Семинар халықаралық және жергілікті бақылаушылармен өзара іс-қимыл бойынша ұсыныстарды, соның ішінде олардың ақпарат пен рәсімдерге еркін қол жеткізуі үшін жағдай жасауды қарастырды. Азаматтық қоғаммен диалогқа ашықтық пен дайындық сайлау процесіне деген сенімді нығайтуға ғана емес, оның заңдылығын арттыруға да көмектеседі. Бұл шаралар сайлау процедураларының әділдігі мен ашықтығын қамтамасыз етудегі маңызды қадам болды.
Кейстермен жұмыс істеу форматы оқытудың ең тиімді әдісі болып танылды. Теориялық білімді практикалық жағдайларда қолдану комиссия мүшелеріне олардың мағынасын жақсы түсінуге көмектеседі және жедел шешім қабылдау үшін қажетті дағдыларды дамытады. Қатысушылар сайлау процесінің нақты аспектілері бойынша тақырыптық тренингтерді қоса алғанда, осындай іс-шараларды тұрақты негізде өткізуге ниет білдірді. Сондай-ақ, семинарлардың форматын кеңейту, оларға саяси партиялардың өкілдерін, кандидаттар мен журналистерді сайлау процесі туралы толық түсінік қалыптастыру және барлық қатысушылар арасындағы өзара әрекеттесуді жақсарту үшін шақыру ұсынылды.
Қорытындылай келе, Асылбек Айжарықұлы алдағы сайлау процестерінде алған тәжірибесін қолданудың маңыздылығын атап өтті. Ол қатысушыларға олардың басты міндеті сайлаудың адалдығын, ашықтығын және демократиялығын қамтамасыз ету екенін еске салды. Семинарда алынған білім комиссия мүшелеріне өңірлердің ерекшеліктерін және ағымдағы сын-тегеуріндерді ескере отырып, өз міндеттерін орындауға ұтымды қарауға көмектеседі. Қатысушылар ұйымдастырушыларға іс-шараға дайындықтың жоғары деңгейі үшін алғыс білдіріп, мұндай семинарлар тек кәсібилікті арттыруға ғана емес, сонымен қатар Қазақстанның сайлау жүйесіне деген сенімді нығайтуға ықпал ететінін атап өтті.
Мұндай іс-шараларды өткізу Орталық сайлау комиссиясының сайлау процестерінің сапасын арттыруға бағытталған стратегиясының маңызды бөлігіне айналады. Бұл ағымдағы міндеттерді шешуге және болашақта сайлауды сәтті өткізуге негіз қалауға мүмкіндік береді.
