Түркістан қаласында табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған сәтте, жедел ден қою қызметінің іс-әрекеті – тұрғындардың өмірі мен денсаулығын қорғаудың шешуші факторы. Әсіресе, өрт сөндірушілер мен құтқарушылардың әр секундты бағалай білетін жұмысы – апаттың салдарын азайтуда айрықша рөл атқарады. Қалалық Төтенше жағдайлар басқармасының құрамында күнделікті кезекшілік атқаратын жедел топтар тәулігіне 24 сағат бойы дайындықта тұрады. Түркістан қаласының аймағында кез келген дабыл түскен жағдайда, бірінші минуттарда оқиға орнына жету – негізгі міндеттердің бірі.
Түркістанда соңғы жылдары урбанизация процесінің қарқын алуына байланысты көпқабатты тұрғын үйлер, бизнес орталықтары мен туристік нысандар көбейіп келеді. Мұндай аумақтарда өрт немесе басқа төтенше жағдай туындаған кезде адамдар саны көп болғандықтан, қауіп төндіру деңгейі де артады. Сондықтан апат орнында уақытылы шешім қабылдау және нақты әрекет ету – кәсіби даярлықтың көрінісі. Бұл ретте өрт сөндірушілер мен құтқарушылар тек физикалық дайындықпен шектелмей, психологиялық шыдамдылық пен жылдам бағдар алу қабілетін де қатар дамытқан.
Жыл сайын Түркістан қаласында орта есеппен 150-ден астам шақырту тіркеледі. Бұл – өрт оқиғалары, тұрмыстық апаттар, жол-көлік оқиғалары, биік нысандардан құлау қауіптері немесе газ-ауа қоспаларының жарылу қаупі сынды әртүрлі сипаттағы оқиғалар. Осындай жағдайларда жедел әрекет ету – апатты болдырмау немесе оның салдарын азайтуда шешуші рөл атқарады. Түркістан қаласының өрт сөндіру бөлімдері заманауи жабдықтармен қамтамасыз етілген. Құтқару көліктері, автосаты, гидравликалық құралдар, демалу аппараттары және жылукамералар – осының барлығы уақытпен жарысқа түскен мамандардың қолындағы негізгі құралдар.
Оқиға орнына келген құтқарушылар ең алдымен барлау жүргізеді, яғни жағдайды нақтылап, қауіптің деңгейін бағалайды. Егер нысанда адамдар болса – оларды эвакуациялау бірінші кезекке қойылады. Сонымен қатар, өрттің таралуын шектеу үшін арнайы шлангілермен су беру, түтін жою, электр желілерін ажырату және газ көзін бұғаттау сияқты әрекеттер кешенді түрде атқарылады. Мұның бәрі дәл уақытында және үйлесімді орындалуы тиіс, өйткені бір сәтке кідіріп қалу – адам өміріне қауіп төндіруі мүмкін.
Құтқарушылардың жұмысында «алтын уақыт» деген ұғым бар. Яғни алғашқы 5–7 минутта дұрыс бағытта әрекет етсе, адамдардың өмірін сақтап қалу ықтималдығы едәуір артады. Осы себепті Түркістан қаласында апат орнын бағдарлау мен жетудің оңтайлы жолдары алдын ала карталарда белгіленіп, GPS жүйесіне енгізілген. Қаланың өрт қауіпті аудандары мен жол көлік кептелісі жиі орын алатын көшелер айрықша назарда.
Сонымен қатар, тұрғындармен кері байланыс орнату да өте маңызды. Тұрғындардың 112 немесе 101 нөмірлеріне дер кезінде хабарласуы – құтқарушылардың уақытты тиімді пайдалануына жол ашады. Алайда кейде жалған шақыртулар тіркеліп жатады, бұл – тек мамандардың емес, басқа азаматтардың да уақытын алатын жауапсыз әрекет. Осыған байланысты қалада түсіндіру жұмыстары жүйелі жүргізіліп, әр азаматтың қауіпсіздік мәселесіне жауапкершілікпен қарауына шақырылады.
Қаладағы бірнеше ірі мекеме мен мектептерде «жедел әрекет етуге үйрету» жобасы аясында оқу-жаттығулар өткізілді. Бұл жаттығуларда ТЖБ мамандары өртке қарсы әрекеттерді тек үйретіп қана қоймай, мектеп оқушылары мен қызметкерлердің психологиялық дайындығын да қалыптастырады. Олар стресстік жағдайда сабыр сақтау, эвакуация тәртібі және алғашқы көмек көрсету дағдыларын меңгереді.
Қорыта айтқанда, Түркістан қаласында төтенше жағдайлар туындаған сәтте уақытпен жарыса жұмыс істейтін мамандардың еңбегі – қауіпсіз ортаны қамтамасыз етудегі басты тірек. Олардың кәсіби дайындығы, техникалық жарақтандырылуы және тұрғындармен үйлесімді байланысы – қала өмірінің қалыпты жүрісін сақтауға мүмкіндік береді. Әрбір азамат та осындай жағдайда сабырлық танытып, ережелерді сақтаса, апат салдарын азайтуға өз үлесін қосары сөзсіз.
