Түркістан облысында балалардың қауіпсіздігін күшейту бағытында «Қауіпсіз мектеп» жобасы сәтті жүзеге асырылып жатыр. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды мәлімдеді.
– Балалардың сапалы білім алуы және қауіпсіздік мәселелері әрқашан облыс басшылығының назарында. Бүгінгі күнге дейін мектептердегі бала қауіпсіздігі өзекті проблемалардың бірі болды. Биыл осы мәселені шешу үшін «Қауіпсіз мектеп» жобасына облыстық бюджеттен алғаш рет 5,9 млрд. теңге қаражат бөлінді. Бұл бағытта білім беру ұйымдарында қауіпсіздік күшейтіліп, тиісті жұмыстар атқарылуда, – деді Дархан Амангелдіұлы.
Атап айтқанда, облыстағы 908 мектепке 7100 бейнекамера, бала саны 700-ден асатын 284 мектепке турникет, 193 мектепке 106 мың шаршы метр қоршау орнатылуда. 573 мектеп кәсіби күзет қызметімен қамтамасыз етілді. 937 (908 мектеп, 29 арнайы мекемелер) мемлекеттік білім беру ұйымының барлығына дабыл батырмасы орнатылды. 119 мектептің санитарлық-гигиеналық тораптары жаңартылды. Президенттің тапсырмасына сәйкес, 1-4 сыныптағы оқушыларды тегін ыстық тамақпен және мемлекеттік мектептердің қауіпсіздігін лицзензиясы бар күзет қызметімен қамтамасыз ету мәселесі толық шешілді.
Айта кетейік, Түркістан облысында биылғы оқу жылында 1-сыныпқа 53 222 бала келді, 11-сыныпты 29 422 оқушы бітіреді. Облыста білім беру саласында 2 526 ұйым қызмет көрсетеді. 1393 мектепке дейінгі ұйымда 155 мың бала тәрбиеленуде. 2-6 жастағы балаларды балабақшамен қамту көрсеткіші 98,5%-ды құрайды. Облыста жалпы 1029 мектепте 519 мың оқушы білім алады. Оның 908-і мемлекеттік болса, 121-і – жекеменшік.
Айта кететін, 2019 жылы "Педагог мәртебесі туралы" заң қабылданды, ол есеп беру көлемін қысқартуды, жалпы еңбек жүктемесін азайтуды және оқытушылар құрамының еңбек жағдайын жақсартуды көздейді. Мәселен, 2020 жылдан бастап Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша мектеп, колледж және балабақша педагогтарының жалақысы жыл сайын 25% - ға артып келеді. "Педагог мәртебесі туралы" заңмен бірге оқытушылар қосымша әлеуметтік кепілдіктерге ие болды және өздеріне тән емес қызметтерден ресми түрде босатылды.
Колледждерге ерекше тоқталғымыз келіп отыр. 2021 жылдан бастап тәлімгерге өндірістен еңбекақы төлеу, материалдардың шығынын өтеу, студенттер мен арнайы киімдерді сақтандыру қарастырылған. Мұндай шара оқытудың дуальды үлгісін дамытуға және түлектердің жұмыс берушілерімен ықпалдасуна әсер етеді. Колледждердегі оқыту траекториялары осылайша еңбек нарығының талаптарына бейімделеді, ал колледждердің өздері, жоғары оқу орындары сияқты, дайындық бағыттары бойынша рейтингке ие болды. Дуальды оқыту 5,5 мыңнан астам кәсіпорынның қатысуымен 535 колледжде енгізілді.
Дегенмен, білім беру жүйесінде әлі де шешілмеген күрделі мәселелер бар: кейбір елді мекендерде 3 ауысымдық мектептер және күрделі жөндеуді қажет ететін мектептер жұмыс істеп тұр. 2026 жылға дейінгі бала туу қарқынын ескере отырып, оқушы орындарының тапшылығы миллионға жетуі мүмкін, бұл сонымен қатар педагогикалық кадрларды даярлау бойынша қосымша міндеттер туғызады, 2022 жылы 277 мектеп салынды және "Жайлы мектеп" ұлттық жобасына сәйкес тағы 840 мектеп пайдалануға беріледі деп жоспарлануда.
Бүгінгі таңда мектеп пен колледж түлектері ҰБТ-ны 5 ретке дейін тапсыруға, сондай-ақ оқу жылы барысында 3 рет гранттарға қатысуға үміткер бола алады. Осыған қарамастан, коронавирустық пандемияның салдары әлі де білімге әсер етуде. 2022 жылы наурызда Ұлттық бірыңғай тестілеу (ҰБТ) нәтижелері жарияланды, орташа балл жоғарғы балдың (140) 69,08% -ын құрады, оқушылардың шамамен 40%-ы ең төменгі балды жинай алмады.
Білім алушылардың тестілеуден өтуіне екі мүмкіндік ұсынылғанмен, елеулі өзгерістер болған жоқ. ҰБТ нәтижелері білім беруді одан әрі реформалау қажеттілігін көрсетіп берді.
Соңғы жылдары білім беру саласында жүргізілген ірі реформалардың бірі - оқу процесінде цифрлық технологияларды кеңінен қолдануға бағытталған бастамалар болды.
Жоғары білім беру жүйесін оңтайландыру жүргізілді - жоғары оқу орындары азайды, бірақ олар академиялық еркіндікке ие болды. Жоғары оқу орындары түлектерінің құзыреттілігі заман ағымына сай болуға тиіс, осыған байланысты жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары білім беру бағдарламаларын уақтылы жаңартуға және олардың мазмұнына толық жауапты болады. Студенттік орталықтандырылған тәсіл Болон процесінің негізгі қағидаты ретінде, экономика мен білім беруді ықпалдастырумен қатар, алдағы уақытта елдің бәсекеге қабілеттілігін арттыруды қамтамасыз етеді.
Қазақстан Үкіметі білім беру саласында озық тәжірибелермен алмасу үшін халықаралық ұйымдармен және шетелдік жоғары оқу орындарымен әріптестік орнатты. Бұл қатынастар білім беру реформаларын қолдау және Қазақстандағы білім беру секторының жаһандық деңгейде бәсекеге қабілетті және жоғары сапалы болуын қамтамасыз ету мақсатында құрылды.
Мұғалімдердің еңбек жағдайлары мен жалақысын жақсарту үшін түрлі қадамдар жасалды. Мұғалімдердің жалақысы көтерілді, олар үшін жақсы еңбек жағдайын жасау және мұғалім мамандығының жалпы мәртебесін көтеру қарастырылды. Бұл шаралардың мақсаты - білім беру саласына жоғары білікті оқытушыларды тарту және олардың оқушыларға сапалы білім беруін қамтамасыз ету.
Жалпы цифрландырудың арқасында түлектердің құзыреттілік үлгісі, сондай-ақ білім беру ұйымдарына қойылатын біліктілік және техникалық талаптар түбегейлі қайта құрылды, бұл одан әрі дамудың негізін қалады.
Осыған қарамастан, білім беру саласы әлі де жаңа мектептер салуды, қолда бар инфрақұрылымды жаңартуды, ұлттық және PISA, PIAAC сияқты халықаралық тестілеу нәтижелерін жақсартуды талап етеді.
Сондай-ақ, робототехника, цифрлық қауіпсіздік, бағдарламалау, инженерия және т.б. салалардағы заманауи мамандықтарға көп көңіл бөлінуі керек.
Дегенмен, оқытушылық әлеуеттің жетіспеушілігі, кадрлардың қартаюы, техникалық және компьютерлік сауаттылықтың жеткіліксіздігі әлі де байқалады. Бұл мәселелердің барлығы уақытты және білімге қосымша инвестицияларды қажет етеді.
Тұрақты артықшылықтарға қол жеткізу үшін мына ұсыныстарды атап өткен жөн:
1. Технология мен заманауи жабдыққа инвестиция салу студенттерге цифрлық экономикада табысқа жету үшін қажетті ең жаңа құралдар мен ресурстар ұсынады.
2. Жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеу: Еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеуді жалғастыру студенттерді болашақтың сын-қатерлеріне дайындауға көмектеседі.
3. Оқытудың әртүрлі кезеңдерінде үздіксіз оқыту қағидаттарын сақтау мамандарды даярлаудың жоғары сапасын қамтамасыз етеді.
4. Білім алушылар мен білім беру қызметкерлеріне қамқорлық жасау да оң нәтиже береді.
ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДА «ҚАУІПСІЗ МЕКТЕП» ЖОБАСЫ АЯСЫНДА БАЛАЛАРДЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ КҮШЕЙТІЛДІ
