Кәсіби бағдар беру — жас ұрпақты өзіне ұнаған тиісті мамандықты саналы талдап алуға дайындауға бағытталған іс-әрекеті. Кәсіби бағдар беру арқылы оқушыларды мамандықтар әлемінде, олардың мазмұны, ерекшеліктері, жеке тұлғаға қоятын талаптарын өз бойындағы қасиеттерімен ұштастырып, өндіріс, шаруашылық салаларының даму міндеттеріне, оның нарықтық экономика жағдайындағы рөліне сай саналы таңдалып алынған мамандыққа мүдделілігін тәрбиелеуді қажет етеді. Жалпы білімнің үш міндеті бар, олар: баланың жалпы дамуын, жан-жақты дүниетанымының қалыптасуын қамтамасыз ету және оны болашақта белгілі бір кәсіпке даярлау. Осы үш міндеттің ішінде қоғамдық даму күрделенген сайын баланы жастайынан алдағы кәсіпке дұрыс бағдарлай алу – ең көкейкесті мәселеге айналып отыр. Кәсіптік бағдар беру жұмысының алғашқы басқышы отбасы тәлім-тәрбиесінен басталып, одан мектеп, мектептен тыс мекемелер, кәсіпорын, шаруашылықпен ұштасып жатыр. «Оқу-өндірістік комбинаты» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің «Ағаш бұйымдарын құрастырушы» кәсібінің мұғалімі Дастан Ханалиев 10-сынып оқушыларын «Ахметов» ЖШС-ң өндірістік цехына апарып жиһаз бұйымдарының орындалу реттілігі, технологиясы, станоктарымен таныстырды. Оқушылармен журнал үстелін жасап шебер сынып көрсетті. Әрі қарай цехта жасалынған бұйымдардың дүкенде сатылымға жіберілгенін көрсетті. Яғни, кәсіпті игеру, шеберлікті дамыту, кәсіпкерлікті игеру жолдарымен оқушылар танысып, көріп қайтты.
Айта кететін, "Білімді ұлт”сапалы білім беру" ұлттық жобасы ең алдымен мемлекеттің экономикалық әрі әлеуметтік әлеуетін арттыру және дамыту үшін зор маңызды иеленеді. Оның төңірегінде Білім беру сапасын арттыру, оған ақпараттық және коммуникациялық технологияларды енгізу, біліктілікті жыл сайын арттыру сияқты шаралар жүзеге асырылды. Сонымен қатар оқу бағдарламаларын жаңарту әрі жаңғырту, мектептер мен университеттердің техникалық-материалдық базасын дұрыстау, педагогтердің кәсібилігін еселеу, ең бастысы мүмкіндігі шектеулі немесе ерекше балаларға білім беру кезіндегі қолжетімділік, демографиялық мәселелер қарастырылды. Осы тұста аталған жаңалықтарға және өзгерістерге сүйене отырып, мынадай болжам жасауға болады:
- Білім деңгейінің сапасын арттыру;
- Мемлекеттің орныққан әлеуметтіа және экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін соған қабілетті білім жүйесін қалыпқа келтіру;
- Инноаациялар және ғылыми-зерттеуді дамыту үшін жағдай жасау;
- Әлемдік еңбек нарығында білікті әрі табысты, бәсекеге толықтай қабілетті кадрларды даярлау.
Педагогикалық ортадағы адамгершілік қатынастардың маңызды формаларының бірі-сабақта оқитын оқушылардың пәні.
Мұғалімдер сабақта тәртіпті әр түрлі қолдайды: кейбіреулері қатаңдық пен қатыгездікпен, басқалары сабақты шебер құрумен және т. б.
Білім алушылардың білім сапасын арттырудың бір жолы - оқу процесін ұйымдастыру.
Қазіргі сабаққа жоғары талаптар қойылады. Сабақ тек сабақ беріп қана қоймай, терең білім береді. Сондықтан сабақта оқытудың ең жақсы әдістері мен тәсілдерін өздері үшін емес, тек жетілдірілгендіктен емес, сабақтың сыртқы сұлулығына ұмтылу үшін емес, сабақтың ең жақсы тиімділігіне қол жеткізу үшін қолдану қажет. Сабаққа себілген әрбір білім дәні оны дамытуға деген ұмтылыспен қоректенсе, өскін береді.
Мұның бәріне қол жеткізуге болады, егер:
– оқушыға педагог рөлінде болуға мүмкіндік берсе (өзін-өзі тексеру, өзара тексеру);
- оқушының оқу дәрежесіне ғана емес, өзіне де шынайы қызығушылық таныту;
- оқушыға материалды таңдауға, жауап жоспарын, жұмыс алгоритмін құруға көмектесу.
Бейбітшілікке деген сенім тек талап етілген емес, бірге көп айналысатын балада туындайды. Егер жетістікке нақты баға берілсе, мұғалімге деген сенім одан да көп болады.
Оқыту да емдеу сияқты. Бірде-бір дайын рецепт жоқ.
Оқуда, өмірдегідей, ұсақ-түйекке мән бермеуге болмайды. Өйткені, бекер айтпайды: "өмір - бұл тізбек, ал ондағы ұсақ - түйектер-сілтемелер. Сілтемеге мән бермеуге болмайды". Осылайша, оқыту сапасын арттыру үшін ақыл-ой еңбегін ұтымды ұйымдастыру; оқу процесінің ұйымдастырушылық кемшіліктерінің болмауы; педагогтардың, психологтың, сынып жетекшісі мен ата-аналардың тығыз ынтымақтастығы; шығармашылықты, шығармашылық қабілеттерді дамыту; бағалауды ынтымақтастық жағдайына айналдыру сияқты дұрыс жағдайлар жасау қажет.
«КӘСІПТІК БАҒДАР – БОЛАШАҚҚА ЖОЛ!»
