Түркістан облыстық аумақтық референдум комиссиясының оқыту жоспарына сәйкес 10.09.2024 жылы Кентау қаласы әкімдігінің мәжіліс залында Кентау қаласы аумақтық референдум комиссиясы мүшелері мен учаскелік референдум комиссияларының төрағалары,төраға орынбасарлары, комиссия хатшыларының қатысумен жалғасын тапты, деп хабарлайды No-comment.kz ақпарат агенттігі.
"Республикалық Референдумды ұйымдастыру мен өткізу" тақырыбы бойынша ұйымдастырылған семинарда Түркістан облыстық аумақтық референдум комиссиясының төраға орынбасары И.С. Қаланов сайлаушылардың тізімдерін нақтылау үшін тұрғындармен тығыз байланыс орнату, сайлау науқандарында мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін толық қамтамасыз ету, вахталық әдіспен жұмыс жасайтындардың дауыс беруін, олардың саяси науқандардан шет қалмауын тиянақтау мақсатында нақты тапсырмалар берді.
Кездесу соңында, Түркістан қалалық аумақтық сайлау комиссиясы төрағасының орынбасары А.А.Масабаев референдум өтетін күні комиссия мүшелері дауыс беру процессінде қандай да бір кемшіліктер мен бұзушылықтарға жол бермеуге және семинарында Қазақстан Республикасы «Республикалық референдум туралы» Конституциялық заңының талаптарын қатаң сақталуын қамтамасыз етуді ескертіп, округтегі сайлаушылардың сайлауға қатысу белсенділігін арттыру бағытында тиісті жұмыстарды атқаруды жүктеді.
Жиынға 1 аумақтық референдум комиссиясы, 35 учаскелік референдум комиссиясының жалпы 120 ға комиссия мүшелері қатысты.
Семинар тыңдаушылары барлық қызықтырған сұрақтарға жауап алды, пікір алмасты, сайлау комиссияларының қызметін құжаттамалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру бойынша бірыңғай заңнама бойынша тест тапсырды.
Семинарда референдум процесінің ашықтығы мен әділдігін қамтамасыз ету мәселелеріне де көп көңіл бөлінді. Аумақтық комиссия төрағасының орынбасары И. С. Каланов азаматтардың барлық санаттары үшін дауыс берудің қолжетімділігін қамтамасыз ету жөніндегі күш-жігерді үйлестіру үшін жергілікті билік органдарымен өзара іс-қимылдың маңыздылығын атап өтті. Атап айтқанда, ол мүмкіндігі шектеулі жандардың дауыс беру жағдайларын жақсарту қажеттігін атап өтті. Мүгедектігі бар адамдарға референдумға кедергісіз қатысуға мүмкіндік беретін, сайлау учаскелеріне қолжетімділікті қамтамасыз етуден бастап, қажетті ақпаратты қолжетімді форматта ұсынуға дейінгі практикалық шаралар қаралды.
Талқылаудың маңызды тақырыбы вахталық әдістегі Халықпен жұмыс болды. Комиссия төрағасының орынбасары мұндай азаматтар дауыс беру процесінде жиі қиындықтарға тап болатынын, өйткені олар шалғай аудандарда жұмыс істейтінін және сайлау учаскелеріне бару мүмкіндігіне ие бола бермейтінін атап өтті. Ол үшін азаматтардың осы санаты үшін дауыс беруді ұйымдастыру жоспары әзірленді, ол мерзімінен бұрын дауыс беру үшін арнайы мүмкіндіктер беруді немесе олардың дауыс беру күні сайлау учаскелеріне келуін қамтамасыз етуді қамтиды. Вахташыларды саяси науқандардан шығару мәселесіне ерекше назар аударылды, бұл олардың сайлау құқықтарының сыртқы қысымсыз сақталуына кепілдік береді.
А.Масабаев кездесуде сөйлеген сөзінде референдум өткізу барысында Қазақстан Республикасының заңнамасын қатаң сақтау қажеттігіне назар аударды. Ол кез-келген бұзушылықтар, тіпті ең болмағанда, азаматтардың дауыс беру нәтижелеріне деген сенімі мен комиссияның беделіне әсер етуі мүмкін екенін атап өтті. Осыған байланысты комиссия мүшелері дауыс беру барысын бақылауды ұйымдастыру, сондай-ақ ықтимал инциденттерге жедел ден қою жөнінде нақты нұсқаулар алды. Сондай-ақ, учаскелік комиссия мүшелерін Мұқият дайындауды ұйымдастырудың маңыздылығы атап өтілді, осылайша олардың әрқайсысы өз міндеттерін толық біледі және референдум күні өз жұмысын кәсіби түрде орындай алады.
Бұдан басқа, халықтың референдум және оның мәні туралы хабардар болу деңгейін арттыру бойынша қосымша шаралар енгізу ұсынылды. Атап айтқанда, азаматтардың дауыс беруге барынша қатысуын қамтамасыз ету үшін бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілер арқылы сайлаушылармен өзара іс-қимылдың ықтимал нысандары талқыланды. Комиссия өкілдері белсенді ақпараттық науқан сайлаушылардың, әсіресе жастар мен дәстүрлі түрде сайлау мен референдумда белсенділігі төмен адамдар арасында келуін арттыруда шешуші рөл атқаруы мүмкін екенін атап өтті.
Семинар аясында комиссия мүшелеріне республикалық референдум туралы заңнаманы білуге арналған интерактивті тест өткізілді. Қатысушылар сайлау комиссияларының қызметін құжаттамалық қамтамасыз ету, дауыс беруді ұйымдастыру және бақылаушылармен өзара іс-қимыл мәселелерін қоса алғанда, референдум процесін реттейтін құқықтық нормалардың негізгі аспектілері бойынша өз білімдерін көрсетуге тиіс болды. Тестілеу комиссия мүшелерінің жоғары дайындық деңгейін көрсетті, дегенмен қосымша оқытуды қажет ететін кейбір олқылықтар анықталды. Бұған жауап ретінде и. с. Каланов комиссия мүшелерін даярлау сапасы Референдумды ұйымдастыруға және өткізуге тікелей әсер ететінін, сондықтан барлық анықталған олқылықтар дауыс беру күніне дейін жойылатынын атап өтті.
Семинарда дауыс беру процесінің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды мәселесі де қозғалды. Киберқауіпсіздікке және сайлау барысына араласудың ықтимал әрекеттеріне байланысты ағымдағы қиындықтарды ескере отырып, комиссия сайлау жүйелерінің қауіпсіздігін бақылаудың қосымша шараларын енгізу туралы шешім қабылдады. Атап айтқанда, сайлаушылардың деректерін қорғау, ақпараттық жүйелерге рұқсатсыз қол жеткізуді болдырмау және учаскелік және аумақтық комиссиялар арасында Қауіпсіз ақпарат алмасуды қамтамасыз ету мәселелері талқыланды. Комиссия өкілдері заманауи технологиялар жаңа мүмкіндіктер беріп қана қоймай, белгілі бір қауіптер туғызатынын және олардың алдын алуға дайын болу маңызды екенін атап өтті.
Кездесуді қорытындылай келе, Түркістан қалалық аумақтық сайлау комиссиясы төрағасының орынбасары А. А. Масабаев заңнаманың барлық белгіленген рәсімдері мен нормаларын сақтаудың маңыздылығына тағы да назар аударды. Ол республикалық референдумды өткізудің табысы комиссияның барлық мүшелерінің үйлесімді жұмысына, олардың жауапкершілігі мен процестің әрбір кезеңіне ұқыптылығына байланысты екенін атап өтті. Масабаев сондай-ақ Комиссияның міндеті дауыс беруді ұйымдастырып қана қоймай, азаматтардың референдум нәтижелеріне деген сенімін қамтамасыз ету екенін еске салды, бұл заң қатаң сақталып, барлық рәсімдердің толық ашықтығын қамтамасыз ету шартымен ғана мүмкін болады.
Семинар соңында қатысушылар өткізілген іс-шаралардың қорытындылары бойынша пікір алмасты, референдум қарсаңында осындай оқыту семинарларын жалғастырудың маңыздылығын атап өтті, сондай-ақ комиссиялардың жұмысын одан әрі жетілдіру жөнінде ұсыныстар айтты.
Талқылаудың маңызды тақырыбы вахталық әдістегі Халықпен жұмыс болды. Комиссия төрағасының орынбасары мұндай азаматтар дауыс беру процесінде жиі қиындықтарға тап болатынын, өйткені олар шалғай аудандарда жұмыс істейтінін және сайлау учаскелеріне бару мүмкіндігіне ие бола бермейтінін атап өтті. Ол үшін азаматтардың осы санаты үшін дауыс беруді ұйымдастыру жоспары әзірленді, ол мерзімінен бұрын дауыс беру үшін арнайы мүмкіндіктер беруді немесе олардың дауыс беру күні сайлау учаскелеріне келуін қамтамасыз етуді қамтиды. Вахташыларды саяси науқандардан шығару мәселесіне ерекше назар аударылды, бұл олардың сайлау құқықтарының сыртқы қысымсыз сақталуына кепілдік береді.
А.Масабаев кездесуде сөйлеген сөзінде референдум өткізу барысында Қазақстан Республикасының заңнамасын қатаң сақтау қажеттігіне назар аударды. Ол кез-келген бұзушылықтар, тіпті ең болмағанда, азаматтардың дауыс беру нәтижелеріне деген сенімі мен комиссияның беделіне әсер етуі мүмкін екенін атап өтті. Осыған байланысты комиссия мүшелері дауыс беру барысын бақылауды ұйымдастыру, сондай-ақ ықтимал инциденттерге жедел ден қою жөнінде нақты нұсқаулар алды. Сондай-ақ, учаскелік комиссия мүшелерін Мұқият дайындауды ұйымдастырудың маңыздылығы атап өтілді, осылайша олардың әрқайсысы өз міндеттерін толық біледі және референдум күні өз жұмысын кәсіби түрде орындай алады.
Бұдан басқа, халықтың референдум және оның мәні туралы хабардар болу деңгейін арттыру бойынша қосымша шаралар енгізу ұсынылды. Атап айтқанда, азаматтардың дауыс беруге барынша қатысуын қамтамасыз ету үшін бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілер арқылы сайлаушылармен өзара іс-қимылдың ықтимал нысандары талқыланды. Комиссия өкілдері белсенді ақпараттық науқан сайлаушылардың, әсіресе жастар мен дәстүрлі түрде сайлау мен референдумда белсенділігі төмен адамдар арасында келуін арттыруда шешуші рөл атқаруы мүмкін екенін атап өтті.
Семинар аясында комиссия мүшелеріне республикалық референдум туралы заңнаманы білуге арналған интерактивті тест өткізілді. Қатысушылар сайлау комиссияларының қызметін құжаттамалық қамтамасыз ету, дауыс беруді ұйымдастыру және бақылаушылармен өзара іс-қимыл мәселелерін қоса алғанда, референдум процесін реттейтін құқықтық нормалардың негізгі аспектілері бойынша өз білімдерін көрсетуге тиіс болды. Тестілеу комиссия мүшелерінің жоғары дайындық деңгейін көрсетті, дегенмен қосымша оқытуды қажет ететін кейбір олқылықтар анықталды. Бұған жауап ретінде и. с. Каланов комиссия мүшелерін даярлау сапасы Референдумды ұйымдастыруға және өткізуге тікелей әсер ететінін, сондықтан барлық анықталған олқылықтар дауыс беру күніне дейін жойылатынын атап өтті.
Семинарда дауыс беру процесінің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды мәселесі де қозғалды. Киберқауіпсіздікке және сайлау барысына араласудың ықтимал әрекеттеріне байланысты ағымдағы қиындықтарды ескере отырып, комиссия сайлау жүйелерінің қауіпсіздігін бақылаудың қосымша шараларын енгізу туралы шешім қабылдады. Атап айтқанда, сайлаушылардың деректерін қорғау, ақпараттық жүйелерге рұқсатсыз қол жеткізуді болдырмау және учаскелік және аумақтық комиссиялар арасында Қауіпсіз ақпарат алмасуды қамтамасыз ету мәселелері талқыланды. Комиссия өкілдері заманауи технологиялар жаңа мүмкіндіктер беріп қана қоймай, белгілі бір қауіптер туғызатынын және олардың алдын алуға дайын болу маңызды екенін атап өтті.
Кездесуді қорытындылай келе, Түркістан қалалық аумақтық сайлау комиссиясы төрағасының орынбасары А. А. Масабаев заңнаманың барлық белгіленген рәсімдері мен нормаларын сақтаудың маңыздылығына тағы да назар аударды. Ол республикалық референдумды өткізудің табысы комиссияның барлық мүшелерінің үйлесімді жұмысына, олардың жауапкершілігі мен процестің әрбір кезеңіне ұқыптылығына байланысты екенін атап өтті. Масабаев сондай-ақ Комиссияның міндеті дауыс беруді ұйымдастырып қана қоймай, азаматтардың референдум нәтижелеріне деген сенімін қамтамасыз ету екенін еске салды, бұл заң қатаң сақталып, барлық рәсімдердің толық ашықтығын қамтамасыз ету шартымен ғана мүмкін болады.
Семинар соңында қатысушылар өткізілген іс-шаралардың қорытындылары бойынша пікір алмасты, референдум қарсаңында осындай оқыту семинарларын жалғастырудың маңыздылығын атап өтті, сондай-ақ комиссиялардың жұмысын одан әрі жетілдіру жөнінде ұсыныстар айтты.
